|
عنوان
|
رهیافتی در بن مایه های ژانر حماسه در شعر قعقاع بن عمرو تمیمی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
ژانر حماسه، قهرمان، شعر فتوحات، شعر رزمی، قعقاع بن عمرو تمیمی
|
|
چکیده
|
ادبیات عربی هیچگاه از حماسه به معنای یک ژانر ادبی مستقل با قواعد و هنجارهای مشخص، برخوردار نبوده است؛ اما گاه به اشعار و آثاری بر می خوریم که از مضامین و مؤلفه های حماسی برخوردار است. این اشعار بیشتر به صورت چکامه های بلندی هستند که مضمون حماسی در بخش هایی از این چکامه ها - به ویژه زمانی که به فخر می پردازند- دیده می شود. اما در سروده های شاعران شعر فتوحات در صدر اسلام، گاه با چکامه ها و قطعه هایی برخورد می کنیم که مؤلفه های حماسی در سراسر آن حضور چشمگیری دارد؛ از جمله شاعران این سبک قعقاع بن عمرو تمیمی را می توان نام برد. اشعار او علی رغم اندک بودن و پراکندگی برای شناخت پاره ای از مهمترین مؤلفه های شعر حماسی عربی کارساز است. موضوع برخورداری شعر عربی از حماسه از موضوعات مهم و چالش برانگیز در پژوهش های معاصر است. این پژوهش، ضمن تایید فقدان اثر بلند حماسی در ادبیات عربی، با هدف اثبات پاره ای مضامین و بن مایه های حماسی وحکایت های دراماتیک و پهلوانی در شعر عربی سامان یافته است. از این رو پژوهش حاضر کوشیده با روش توصیفی تحلیلی، سه شاخصۀ مهم ژانر حماسه را در اشعار قعقاع بن عمرو تمیمی، شاعر و مبارز نستوه عرب در زمان فتوحات اسلامی، تبیین و تحلیل نماید. نتیجه پژوهش نشان داد که شعر حماسی قعقاع از مهمترین سازه های حماسی نظیر: جنگ و رزم آوری، قهرمان با تمام ویژگی های حماسی آن و سبک پرطنین حماسی، برخوردار است؛ اما به دلیل رشد در محیطی واقع گرا و اسلامی از خصایص حماسه های اسطوره ای مانند طلسم و جادو، اخترشناسی، وجود جانوران عجیب و اجنّه و پریان و عنصر پیشگویی بی بهره است.
|
|
پژوهشگران
|
سیدمهدی مسبوق (نفر اول)، شهرام دلشادتنیانی (نفر دوم)
|