عنوان	معماری مذهبی دوره ماد با استناد به کاوش های باستان شناختی حاجی خان و نوشیجان
نوع پژوهش	سخنرانی
کلیدواژه‌ها	معماری، ماد، حاجی خان، نوشیجان
چکیده	دوره ماد از مه متر ین و کلید یترین دوهر های تاریخی ایران باستان است که با توجه به اهمیت این دوره، پرس شهای اساسی و بنیادینی در این راستا مطرح است که کاو شهای باستانشناختی توانسته به تعداد معدودی از این پرسش ها پاسخ منطقی ارائه دهد. با توجه به مشکلات موجود در تاریخ دوره ماد و عدم دستیابی به مدارک مکتوب از دوره ماد؛ یافتههای باستانشناختی اطلاعات ارزشمندی برای شناخت این دوره محسوب می شود، چراکه این یافتهها می تواند ابعاد وسیعی از فرهنگ، تمدن، معیشت، نهادهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ا ز این دوره را آشکار سازد. اگرچه دربارۀ دوره ماد کاو شهای هدفمند و جامعی انجام نگرفته است؛ محوط ههای مهمی از این دوره در سا لهای اخیر کاوش و شناسایی شده است که داد ههای بسیار مهمی از این دوره ارائه می د هد. در بین محوطههای ماد ی کاوش شده، دو محوطه نوشیجان ملایر و حاجی خان فامنین بهدلیل یافت شدن معابد از دوره ماد از اهمیت ویژه ای برخودارند و به طی کاوش های انجام گرفته در این دو محوطه برخی از عناصر معماری ازجمله؛ پلان، آتشدان، سکوهای الحاقی، غیهر به شکل معنی داری با همدیگر قابل تطبیقاند که در شناخت ویژگی های معماری مذهبی این دوره کمک شایانی می کند.
پژوهشگران	اسماعیل همتی ازندریانی (نفر اول)