عنوان	شناسایی مولکولی انگل‌های خونی پرندگان شهری و حیات وحش همدان در سال‌های ۱۳۹۹ - ۱۴۰۱
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	هموپروتئوس، لوکوسایتوزوئون، مالاریا پرندگان
چکیده	انگل‌های خونی یکی از قابل توجه ترین انگل‌های پرندگان هستند. اگرچه این عوامل ممکن است علت اصلی مرگ و میر در گونه‌های پرندگان نباشند، اما در عملکرد طبیعی اندام‌های حیاتی اختلال ایجاد می‌کنند. این مطالعه با هدف بررسی و ارائه انگل‌های خونی در پرندگان در استان همدان انجام شد. شایع ترین انگل‌های خونی که در گونه‌های پرندگان یافت می‌شوند عبارتند از هموسپوریدیا، میکروفیلاریا و ترایپانوزوما. هموسپوریدیا پرندگان از جنس‌های Plasmodium، Haemoproteus و Leucocytozoon در همه قاره‌ها به جز قطب جنوب شناسایی شده اند، مناطقی که که ناقل‌های دوگانه مناسب (یعنی کولیسیده برای پلاسمودیوم، سراتوپوگونیده و هیپوبوسیده برای هموپروتئوس) وجود دارند. این انگل‌های خونی برای تکمیل چرخه زندگی خود، از میزبان‌های بی مهره برای تولید مثل جنسی و از میزبان‌های مهره دار برای تکثیر غیرجنسی استفاده می‌کنند. هنگامی که پشه از پرندگان آلوده تغذیه می کند، گامتوسیت ها توسط پشه جذب می شوند، پس از آن تشکیل گامت در روده میانی، رشد اووسیست و اسپوروژنی در پشه آلوده رخ می دهد. سپس اسپوروزوئیدهای حاصل به غده بزاقی پشه حمله کرده و در طی تغذیه پشه آلوده وارد پرنده میزبان می شوند.بسته به گونه پرندگان آلوده، سن و ایمنی پرنده و همچنین گونه‌های انگل، عفونت هموسپوریدیا می‌تواند از بیماری بدون علامت تا بیماری شدید با پیامد بالقوه کشنده و در نتیجه کاهش جمعیت پرندگان وحشی متغیر باشد. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر نمونه خون از 167 پرنده متشکل از 4 راسته مختلف ( گنجشک‌سانان، قوش‌شکلان، جغد‌شکلان و شاهین‌شکلان)، 5 خانواده، 13 جنس ( گنجشک‌خانگی، سار، دلیجه، سارگپه، عقاب، سنقر، قرقی، دال، عقاب خالدار کوچک، عقاب مارگیر، جغد کوچک، جغد شاخدار، شاه‌بوف ) و 17 گونه جمع آوری شد. انجام واکنش PCRبرای بررسی وجود انگل‌های خانواده هموسپوریدیا، ترایپانوزوما و میکروفیلر نماتودها از DNA‌ های استخراج شده از خون‌ پرندگان شهری و حیات وحش استان همدان انجام شد. نتایج: در مجموع، 40% از پرندگان (67 نمونه) در بررسی مولکولی به عنوان مثبت برای عفونت‌های خونی تشخیص داده شدند. از این تعداد، 43 نمونه به هموپروتئوس/ پلاسمودیوم (7/25%)، 4 نمونه به لوکوسایتوزوئون (4/2%) و 3 نمونه آلودگی هم‌زمان (1/8%) داشتند. همچنین، نماتودهای فیلاریوئید در 17 مورد (10%) و ترایپانوزوما در 3 مورد (1/8%) مثبت گزارش شدند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد انگل هموپروتئوس، لوکوسایتوزوئون و پلاسمودیوم در خون پرندگان وحشی و شهری استان همدان وجود دارد. فراوانی آلودگی به انگل هموپروتئوس بیشتر است. در این تحقیق، ابتدا دودمان هموپروتئوس و به دنبال آن لوکوسایتوزوئون و ترایپانوزوما بیشترین فراوانی را داشتند.
پژوهشگران	علیرضا سازمند (استاد راهنما)، زهرا جانجانی (دانشجو)، محمد بابائی (استاد مشاور)، علیرضا نوریان (استاد مشاور)