عنوان	تقویم مراحل رشد و عملکرد گونه دارویی مفرّّاح (Nepeta crispa Willd) در شرایط زراعی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	اسانس، انقراض، اهل یسازی، مراحل رشد، مفرّّاح
چکیده	توجه روزافزون به تجارت گیاهان دارویی و برداشت بیش از حد مجاز آنها از سطح رویشگا ههای مرتعی، بقای بسیاری از گون ههای دارویی را با خطر مواجه کرده است. وخامت این موضوع، وقتی بیشتر احساس م یشود که موجودیت گون ههای انحصاری و نادر یک منطقه در خطر انقراض باشد. مفرّّاح (Nepeta crispa) به عنوان یک گونه مرتعی دارویی ب اارزش و انحصاری در کشور، از گون ههای در حال انقراض محسوب م یشود که لازم است با انجام مطالعات سازگاری و شناخت نیازهای اکولوژیکی آن و توسعه سطح زیرکشت آن در عرص ههای زراعی با ارقام اصلا حشده و پرمحصول، از برداشت ب یرویه آنها از سطح عرص ههای طبیعی جلوگیری کرد. ترکیب 8،1 –سینئول موجود در اسانس مفرّّاح، میکرو بهای مسبب التهاب گلو را از بین م یبرد. ا زای نرو، با توجه به خواص درمانی آن، مطالعات سازگاری آن در دستور کار قرار گرفت. برای این منظور، بذر گونه یادشده، در بهار سال 1376 از رویشگاه طبیعی و در جاده همدان به تویسرکان جم عآوری شد. سپس، بذرهای جم عآور یشده در 14 اسفندماه 1376 در باغ گیاهان دارویی همدان، کاشته و در 25 اسفندماه 1376 سبز شدند. بر مبنای بررس یها، وزن هزاردانه آن، 5/ 0 گرم و عملکرد سرشاخ ههای آن در مرحله گ لدهی، 900 کیلوگرم در هکتار است. درمجموع، اهلی کردن آن در پنج مرحله رشد، از کاشت بذر تا گ لدهی کامل و رسیدن بذر در 20 تیرماه 1377 ، 128 روز طول کشید.
پژوهشگران	همایون خیری (نفر اول)، علیرضا رجبی مظهر (نفر دوم)، فاطمه سلیمی (نفر سوم)، جواد حمزه ئی (نفر چهارم)