عنوان	اثر اسید هیومیک بر تولید محصول و کارایی استفاده از زمین در کشت مخلوط گندم و عدس در شرایط دیم
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	حبوبات، شاخص برداشت، غلات، کود آلی، نسبت برابری زمین
چکیده	سابقه و هدف: با توجه به تغییرات گسترده اقلیمی و آلودگی‌های محیطی و نیز مصرف بالای سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی صنعتی، طرح و اجرای مباحث مربوط به کشاورزی پایدار از ضروریات جهان امروزی به شمار می‌رود. یکی از مهمترین راهکارهای کشت پایدار گیاهان، افزایش تنوع به واسطه استفاده از کشت مخلوط است. کشت مخلوط گیاهان زراعی موجب کنترل فرسایش و حفاظت خاک و آب، تثبیت بیولوژیک نیتروژن، افزایش کمیت و کیفیت محصول تولیدی و کنترل علف‌های هرز می‌گردد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم و عدس در کشت‌های خالص و مخلوط در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه‌ای واقع در شهرستان قهاوند، استان همدان، انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل الگوهای مختلف کشت در چهار سطح (کشت خالص گندم، کشت خالص عدس و کشت‌های مخلوط نواری شش ردیف گندم با سه ردیف عدس (6W:3L) و دوازده ردیف گندم با شش ردیف عدس (12W:6L) و مصرف اسید هیومیک در سه سطح (صفر، 6 و 12 کیلوگرم در هکتار) بود. یافته‌ها: نتایج آزمایش حاضر نشان داد که در گیاه گندم، اثر کشت مخلوط بر تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد و عملکرد پروتئین معنی‌دار بود. همچنین، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد شاخه در بوته، عملکرد پروتئین و شاخص برداشت عدس به طور معنی‌داری تحت تأثیر کشت مخلوط قرار گرفت. اثر اسید هیومیک نیز بر تمام صفات مورد بررسی به جز شاخص برداشت عدس معنی‌دار بود. اثر متقابل کشت مخلوط در اسید هیومیک نیز بر عملکرد دانه گندم، وزن هزار دانه عدس، عملکرد دانه و بیولوژیک عدس و مجموع عملکرد عدس و گندم معنی‌دار شد. نسبت برابری زمین در تیمارهای کشت مخلوط بالاتر از یک بود و این امر سودمندی کشت مخلوط گندم و عدس نسبت به تک کشتی آنها را نشان داد. نتیجه‌گیری: بطور کلی پژوهش حاضر مشخص ساخت که کاربرد 12 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک منجر به افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم و عدس گردید. به‌طوریکه، کشت مخلوط شش ردیف گندم با سه ردیف عدس (6W:3L) و کاربرد 12 کیلوگرم اسید هیومیک در هکتار جهت حصول حداکثر عملکرد و سودمندی کشت مخلوط گندم و عدس دیم مناسب به‌نظر می‌رسد.
پژوهشگران	علی عبداللهی (نفر اول)، جواد حمزه ئی (نفر دوم)، اکبر علی وردی (نفر سوم)، احمد نعمتی (نفر چهارم)