عنوان	ارزیابی مقاومت و شناسایی لاین‌های گرده افشان جدید چغندرقند مقاوم به پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	آلودگی مصنوعی، بیماری پوسیدگی، پایه گرده افشان، شاخص بیماری
چکیده	پوسیدگی ریزوکتونیایی چغندرقند که توسط قارچ Rhizoctonia solani ایجاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزارع چغندرکاری کشور محسوب می‌شود. کاهش هزینه‌های تولید به‌ویژه کاهش مصرف قارچ‌کش‌ها و افزایش کنترل بیماری با استفاده از ارقام مقاوم می‌گردد؛ بنابراین تهیه مداوم هیبریدهای جدید مقاوم ضروری بوده و نقش پایه پدری در تهیه رقم هیبرید چغندرقند بسیار مهم است. بر این اساس به‌منظور ارزیابی لاین‌های گرده‌افشان مقاوم به ریزوکتونیا، در سال 1401 تعداد 27 لاین گرده‌افشان به‌همراه دو شاهد مقاوم (FC 709-2 و نوودورو) و یک شاهد حساس (توده 191) از نظر مقاومت به پوسیدگی ریزوکتونیایی در میکروپلات‌های همدان (به ابعاد 1×2 متر) در شرایط آلودگی مصنوعی با جدایه Rh133 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. روش‌های ارزیابی لاین‌ها شامل استفاده از شاخص SIIG ، تجزیه کلاستر و تجزیه بای‌پلات بود. بر اساس شاخص SIIG، لاین‌های شماره 2، 21، 1، 20، 5 و 10 نزدیک‌ترین گرده‌افشان‌ها به لاین گرده‌افشان ایده‌آل بودند. تجزیه کلاستر لاین‌های گرده‌افشان، لاین‌های چغندرقند را به شش گروه دسته‌بندی کرد. بر این اساس در گروه اول، سه لاین گرده‌افشان 1، 2 و 21 با شاهد‌ مقاوم نوودورو و در گروه چهارم نیز چهار لاین 5، 9، 10 و 20 با شاهد مقاوم FC 709-2 در یک گروه قرار گرفتند و به عنوان لاین های مقاوم شناسایی شدند. همچنین تجزیه بای‌پلات بر اساس دو مولفه اول نشان داد گرده‌افشان‌های شماره 1، 2، 20، 21، 10 و 5 در موقعیت مناسبی از بای پلات از نظر شاخص‌های مقاومت قرار گرفتند. به طور کلی با توجه به نتایج، شش لاین 1 (S1–140279)، 2 (S1–140282)، 5 (S1–140287)، 10 (S1–140296)، 20 (S1–140316) و 21 (S1–140321) به عنوان لاین های گرده افشان مقاوم شناسایی و برای برنامه‌های آتی به‌نژادی توصیه می‌شوند.
پژوهشگران	حامد منصوری (نفر اول)، حمزه حمزه (نفر دوم)، مهدی حسنی (نفر سوم)، اکبر علی وردی (نفر چهارم)