مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی و گونه شناسی سکه‌های دوره صفوی در موزه بانک‌ ملی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	دوره صفوی، موزه بانک ملی، ضرب سکه، انواع سکه، طرح سکه
چکیده	چکیده: یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران دوران حکومت صفویان است که حدود بیش از دو سده به طول انجامید. اهمیت این دوره در تاریخ سیاسی ایران بدان حد است که برخی معتقدند این سلسله باعث ظهور قرون جدید در ایران شد. هدف از پژوهش حاضر بررسی و گونه شناسی سکه‌های دوره صفوی در موزه بانک‌ ملی می‌باشد. بر همین اساس ضمن بررسی سکه‌های دوره صفوی و با استفاده از آرشیو موزه بانک ملی را مورد مطالعه قرار داده و مهم‌ترین یافته‌های آن شامل بررسی سکه‌ها از نظر تعداد موجود برای هر شاه صفوی، جنس سکه‌ها، نقش و الگوی به کار رفته در آن‌ها و دیگر اطلاعات لازم در خصوص موضوع مورد مطالعه است. نتایج نشان داد 543 سکه صفوی در قالب سه آلبوم تفکیکی شماره ۱ به تعداد ۲۳۶ سکه نقره، آلبوم تفکیکی شماره ۲ به تعداد ۲۹7 سکه نقره و 1 سکه قلب از جنس مس با روکش نقره و 9 سکه طلا از آلبوم طلای اسلامی، محفوظ در ویترین شماره 110 می‌باشند، بیشترین تعداد سکه از جنس نقره بوده و متعلق به 10 پادشاه از پادشاهان صفوی بود. این شناسایی بر اساس نوشتار نام و نوع نوشتارهایی روی سکه‌ها، نام پادشاهان به ترتیب دوره پادشاهی آنان و تعداد سکه‌های موجود عبارتند از: ۱.اسماعیل اول (۵۴ سکه) ٢.طهماسب اول (۴٧ سکه) ۳.محمد خدابنده (١۶ سکه) ۴.عباس اول (۴۶ سکه) ۵.صفی اول (۲۷ سکه) ۶.عباس دوم (۸۲ سکه) ٧.سلیمان اول (۱۰7 سکه) ۸.سلطان حسین (۹۵ سکه) ۹.طهماسب دوم (45 سکه) و ۱۰.عباس سوم (3 سکه) که بیشترین تعداد سکه متعلق به سلیمان اول با ١٠7 سکه و کمترین تعداد سکه متعلق به عباس سوم با 3 سکه می‌باشد. 1 سکه از جنس مس مربوط به شاه سلطان حسین بوده و مابقی سکه‌ها طلا بودند که به ترتیب دوران تاریخی عبارتند از: 1.محمد خدابنده (1 سکه) 2.عباس اول (2 سکه) 3.سلیمان اول (1 سکه) 4.سلطان حسین (3 سکه) 5.طهماسب دوم (1 سکه) و 6.عباس سوم (1 سکه). تمامی این سکه‌ها از شخصی به نام محمدعلی پیروزان توسط موزه خریداری شده است با مطالعه سکه‌های مجموعه، ضرابخانه‌های شهرهای تبریز، قزوین، اصفهان، تفلیس و ایروان بیشترین محل ضرب سکه‌ها را تشکیل می‌دهند، آنچه در تزئینات نوشتاری سکه‌ها دیده می‌شود شامل متن شهادتین و اسامی امام علی(ع) و دیگر امامان بود. نقوش چندضلعی و اسلیمی و نقوش گیاهی در تزئینات هندسی نسبت به مابقی نقوش بیشتر دیده می‌شود. بنا به دلایل قانونی امکان بررسی اوزان و قطر و ضخامت سکه‌ها وجود نداشت.
پژوهشگران	محمدابراهیم زارعی (استاد راهنما)، لیلا شیری (دانشجو)