عنوان	تعیین استرین ویروس کوتولگی گندم در مزارع غلات استان همدان
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها	ترادف نوکلئوتیدی، استرین گندم ویروس کوتولگی گندم، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز
چکیده	ویروس کوتولگی گندم (Wheat dwarf virus, WDV) از خانواده Geminiviridae و دارای ژنوم از نوع دی‌ان‌ای تک لا است. این ویروس دارای دو استرین گندم (WDV-W) و جو (WDV-B) می‌باشد که این تقسیم بندی بر اساس سازگاری با میزبان صورت گرفته است. ترادف نوکلئوتیدی این دو سویه ۸۳ تا ۸۴ درصد شباهت دارند. به منظور تعیین استرین این ویروس در مزارع غلات استان همدان در سال‌های زراعی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، از گیاهان گندم و جو دارای علائم زردی و کوتولگی مزارع شهرستان‌های ملایر، تویسرکان، نهاوند، همدان، لالجین، بهار، اسدآباد، فامنین، کبودرآهنگ و رزن نمونه‌برداری انجام شد. استخراج دی ان ای کل از برگ‌های دارای علائم با استفاده از بافر CTAB انجام شد. آزمون PCR با استفاده از یک جفت آغازگر غیراختصاصی که قادر به تکثیر هر دو استرین ویروس کوتولگی گندم می‌باشند و قطعه‌ای با اندازه ۸۴۷ جفت باز از ژنوم WDV را تکثیر می‌کنند، انجام شد. قطعات تکثیر شده در آزمون PCR تعیین ترادف شدند. مقایسه ترادف نوکلئوتیدی این ناحیه از ژنوم جدایه های استان همدان با سایر جدایه های موجود در بانک ژن مشخص کرد که این جدایه‌ها بیشترین میزان شباهت را با جدایه‌های سویه WDV-W با ۹۶ % تا ۹۹ % تشابه دارند . شباهت جدایه‌های همدان با جدایه‌های سویه WDV-B بین ۸۴٪ تا ۸۶٪ است. دندروگرام حاصل از مقایسه ترادف نوکلئوتیدی و ترادف اسیدآمینه‌ای سه جدایه استان همدان (FMN, KBA, RAZ) با ۲۵ ترادف موجود در بانک ژن مشخص نمود که جدایه‌های ایرانی در دو گروه قرار می-گیرند. بدین گونه که پنج جدایه از چین، جدایه فرانسه، دو جدایه از سوئد، جدایه شهرکرد، جدایه بوانات، دو جدایه از خوزستان، دو جدایه از ایران و جدایه‌های استان همدان در گروه WDV-W قرار گرفتند. سه جدایه از مجارستان، جدایه بلغارستان، جدایه مرودشت، دو جدایه از ایران، جدایه خراسان رضوی به همراه دو جدایه از خوزستان در گروه WDV-B قرار گرفتند. اما استرین WDV-B در مزارع غلات استان همدان ردیابی نشد.
پژوهشگران	فاطمه تاجوک (نفر اول)، آرزو پاکدل (نفر دوم)