عنوان	تحلیل انطباق پذیری اقلیمی و تمهیدات گرمایشی و سرمایشی معماری مادی مجموعۀ نوشیجان
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	معماری ماد تپه نوشیجان آسایش حرارتی انطباق‌پذیری اقلیمی باستان‌شناسی محیطی
چکیده	مطالعۀ انطباق‌پذیری اقلیمی معماری یک بنای باستانی با بهره‌مندی از علوم باستان‌شناسی، معماری، جغرافیا، اقلیم‌شناسی کاربردی و دیرین‌اقلیم‌شناسی امکان‌پذیر است. انجام چنین مطالعاتی در ارتباط با مجموعۀ مذهبی نوشیجان در دشت ملایر متعلق به دورۀ ماد، اطلاعات نوینی به گسترۀ دانسته‌هایمان از معماری دورۀ مذکور می‌افزاید. پژوهش حاضر به‌دنبال ارزیابی سه پرسش اصلی است: 1) مؤلفه‌های کالبدی معماری مجموعۀ نوشیجان به‌منظور انطباق‌پذیری آن با شرایط اقلیمی چه بوده است؟ 2) میزان اثربخشی این مؤلفه‌ها در راستای موضوع مذکور در چه حد بوده است؟ و 3) تمهیدات گرمایشی یا سرمایشی غیرکالبدی مجموعه چه بوده است؟ اطلاعات لازم به روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی و تحلیل‌های چهار نرم‌افزار اتوکد، کلایمت کنسالتنت، اکوتکت و دیزاین‌بیلدر در حوزۀ انرژی و معماری گردآوری و به روش توصیفی-تحلیلی پردازش شده است. مؤلفه‌های کالبدی معماری مجموعه شامل جهت‌گیری آن به‌سمت جنوب با کشیدگی شرقی-غربی، تراکم و ارتفاع زیاد بناها و ایجاد معابر و حیاط‌ها با عرض کم، استفاده از خشت در ساخت دیوارها و ایجاد پوشش مسطح تیرپوش، تعبیۀ یک درگاه ورودی برای اغلب بناها، پنجره‌های جانبی در دیوارهای شرقی و جنوبی و هواکش‌ها، ساخت پیشخوان در ورودی اغلب بناها و دو اجاق مکشوف در اتاق نگهبانی قلعه است. این مؤلفه‌ها در استفاده از حرارت تابشی خورشید و کاهش تأثیرگذاری بادهای نامطلوب در جهت گرمایش ساکنان در تمامی ساعات از اواسط اردیبهشت تا اواسط شهریور و برخی ساعات روزهای دیگر سال و رفع نیاز سرمایشی آنان در تمامی روزهای گرم سال مؤثر است؛ اما به‌کارگیری این راهکارها در اغلب ساعات از اواسط مهر تا اواسط اردیبهشت (درمجموع 3153 ساعت) کافی نبوده و به تولید گرما نیاز بوده است. به احتمال، ساکنان از تمهیدات گرمایشی غیرکالبدی مشابه منقل‌های آتش مکشوف از کاخ‌های امپراتوری آشور استفاده می‌کرده‌اند. درنهایت، انطباق‌پذیری اقلیمی مجموعه با دشت ملایر و اتخاذ تمهیدات گرمایشی و سرمایشی مناسب در آن باعث تأمین آسایش حرارتی ساکنان می‌شده است.
پژوهشگران	حامد حاجیلوئی (نفر اول)، کاظم ملازاده (نفر دوم)، مرتضی ملکی (نفر سوم)