مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی اثر ریزگردها بر کارایی خالص و مخلوط علف‌کش‌های بنتازون، پیریدیت و ایمازاتایپر با مویان پی-سی‌گیت در کنترل علف‌هرز خرفه (Portulaca oleracea L.)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	بازدارندۀ فتوسنتز، ترکیب علف‌کش‌، گرد و غبار، مواد افزودنی.
چکیده	چکیده مقدمه و هدف: پدیدۀ گرد و غبار ازجمله وقایع بحرانی رو به رشد در کشور ایران است. گرد و غبار ناشی از فرآیندهای بیابان‌زایی به‌عنوان یکی از جدی‌ترین مسائل محیط زیستی و آلاینده‌های هوا در جنوب غرب و غرب آسیا است. ایران نیز به دلیل مجاورت با بیابان‌های کشورهای همجوار مانند عراق، سوریه و عربستان در معرض کانون‌های متعدد گرد و غبار قرار دارد. بر اساس آخرین ارزیابی از مناطق غربی کشورمان، از 31 استان کشور، 22 استان با معضل جدی آلودگی هوا رو به رو هستند. ذرات گرد و غبار با قطر 5/0 و 3/0 میکرون با قرار گرفتن روی سطح برگ قادر به نفوذ بین کرک‌ها و مسدود کردن روزنه‌ها هستند و می‌توانند به همین طریق از پخش شدن علف‌کش در سطح برگ و ساقه جلوگیری کنند و سبب کاهش نفوذ علف‌کش به داخل گیاه شوند و در دراز مدت موجب تقلیل حلالیت، جذب و نفوذ علف‌کش‌ها به داخل گیاه می‌شوند و با رسوب در دیواره سلولی از رسیدن علف‌کش به محل هدف جلوگیری نموده و در نهایت کاهش کارایی‌علف‌کش‌ها را سبب می-شوند. از راهکارهای توصیه شده برای کاهش اثرات منفی ریزگردها بر جذب و انتقال علف‌کش‌ها، استفاده از مواد افزودنی می‌باشد. حبوبات به‌دلیل سرعت رشد اندک، ارتفاع کم و عدم پوشش کافی زمین، توان رقابتی اندکی برای جذب آب، مواد غذایی و نور با علف‌های‌هرز در طول فصل رشد دارند. از بین عوامل محدودکنندۀ عملکرد حبوبات، علف‌های‌هرز از جمله مهم‌ترین عوامل به‌شمار می‌روند که نه تنها منجر به کاهش کمیت و کیفیت محصول می‌شوند بلکه هزینۀ سنگینی را نیز بر کشاورزان تحمیل کرده و در صورت عدم کنترل و یا مدیریت ضعیف علف‌های‌هرز، تلفات عملکرد آن در اثر رقابت ممکن است بین 50 تا 80 درصد نیز برسد. بنابراین توجه به مدیریت علف‌های‌هرز حبوبات بسیار ضروری است. علف‌کش‌ها از جمله نهاده‌های مهم و ضروری نظام‌های کشاورزی کشورهای پیشرفته محسوب شده و بخش قابل توجهی از عملکرد محصولات زراعی این کشورها مرهون مصرف آنهاست. بنتازون و پیریدیت، علف‌کش‌هایی انتخابی که به‌صورت پس‌رویشی و برگ مصرف برای کنترل علف‌های-هرز پهن‌برگ در مزارع حبوبات به‌کار می‌رود. هر دو این علف‌کش‌ها جزء بازدارندگان فتوسنتز بوده که از طریق اتصال با جایگاه QB و گرفتن الکترون از QA در کلروپلاست، با تشکیل اکسیژن اکسیداتیو از انتقال الکترون ممانعت به‌عمل می‌آورند. ایمازتاپیر علف‌کشی انتخابی بازدارنده سنتز آنزیم استولاکتات سنتاز می‌باشد که برای کنترل بسیاری از علف‌های‌هرز پهن‌برگ یکساله از قبیل توق، تاج‌خروس، سلمه‌تره و تاج‌ریزی سیاه به‌صورت غیر رسمی به‌کار می‌رود. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر ریزگردها بر کارایی خالص و مخلوط علف‌کش‌های بنتازون، پیریدیت و ایمازاتایپر با مویان پی‌سی‌گیت در کنترل علف‌هرز خرفه (Portulaca oleracea L.)، سه آزمایش دُز-پاسخ به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه لرستان در سال 1402 انجام ‌شد. تیمارهای آزمایش شامل فاکتور اول؛ کاربرد علف‌کش‌ بنتازون در مقادیر 30، 60، 120، 240 و 480 گرم مادۀ مؤثر در هکتار، ایمازاتاپیر در مقادیر 13/3، 25/6، 5/12، 25 و 50 گرم مادۀ مؤثره در هکتار و کاربرد علف‌کش‌ پیریدیت در مقادیر 5/37، 75، 150، 300 و 600 گرم مادۀ مؤثر در هکتار را با و بدون مویان پی‌سی‌گیت (v/v %2) و ده تیمار شاهد (بدون کاربرد علف‌کش) و فاکتور دوم؛ میزان خاک نشست کرده روی اندام هوایی (صفر، 20 کیلوگرم در هکتار از طریق اتاقک گرد و خاک‌ساز) روی بوته‌های علف‌هرز خرفه تابستانه بود. نتایج: نتایج آزمایش نشان داد کاربرد گرد و خاک، مویان پی‌سی‌گیت و هر سه علف‌کش بنتازون، ایمازاتاپیر و پیریدیت دارای تأثیر معنی‌داری بر کنترل علف‌هرز خرفه تابستانه بودند. شدت تأثیر گرد و خاک متناسب با کارایی علف‌کش‌ها در کنترل علف‌هرز متغیر بود. به‌طوری‌که علف‌کش‌ پیریدیت دارای بالاترین شدت اثر و علف‌کش‌ ایمازاتاپیر دارای کمترین شدت کنترل بر خرفه بودند. افزودن مویان پی‌سی‌گیت به‌طور معنی‌داری منجر به افزایش کارایی علف‌کش‌های بنتازون، ایمازاتاپیر و پیریدیت در شرایط حضور و عدم حضور گرد و خاک شد. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های بدست آمده می‌توان نتیجه‌گیری کرد که عوامل مختلفی ازجمله نوع گونۀ علف-هرز و ناسازگاری‌های فیزیکوشیمیایی فرمولاسیون علف‌کش‌ها در بروز شدت کارایی و عملکرد علف‌کش‌ها تاثیرگذار هستند. کاربرد دو علف‌کش بنتازون و پیریدیت به‌علت داشتن کارایی مطلوب در کنترل علف‌هرز خرفه تابستانه به‌همراه مویان پی‌سی‌گیت در شرایط بروز گرد و خاک در مناطق غرب توصیه می‌گردد.
پژوهشگران	علی اصغر چیت بند (استاد راهنما)، رضا بابایی (دانشجو)، اکبر علی وردی (استاد مشاور)