مشخصات پژوهش

عنوان	مطالعه ریخت‌شناسی و مولکولی نماتودهای جنس تریشوریس جداشده از نشخوارکنندگان کوچک مناطق مختلف جغرافیایی ایران
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	گوسفند، بز، تریشوریس، ریخت‌شناسی، مورفومتریک، مولکولی
چکیده	تریشوریس، یکی از شایع ترین نماتودهای دستگاه گوارش در سکوم و کلون نشخوارکنندگان کوچک در سراسر جهان می‌باشد. مطالعات در زمینه‌ی شناسایی گونه‌های مختلف تریشوریس در ایران بسیار اندک می‌باشد. از این رو انجام مطالعه‌ای جامع در مورد شیوع گونه‌های مختلف تریشوریس در نشخوارکنندگان کوچک در نقاط مختلف جغرافیایی ایران حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، تعیین شیوع گونه‌های تریشوریس در نشخوارکنندگان کوچک ساکن در مناطق مختلف ایران و شناسایی تنوع گونه‌ای این نماتود بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی، مورفومتریک و مولکولی است. از این رو در سال ۱۴۰2-1401 برای جمع‌آوری کرم‌های تریشوریس از گوسفند و بز، به کشتارگاه‌های منتخب شهرهای همدان، تهران، تبریز، کرمان، زابل، آمل، بندرعباس و شیراز مراجعه شد و در مجموع 1100 سکوم وکولون مورد بررسی قرار گرفت. از بین 1200 نمونه تریشوریس نر و ماده جمع آوری شده، 350 نمونه بالغ و کامل به صورت تصادفی انتخاب شدند. بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی (شکل قدام، خلف اسپیکول و غلاف اسپیکول و ... در نرها و شکل فرج درماده‌ها)، مورفومتریک (طول کلی بدن، طول قدام کرم، طول خلف کرم، عرض قدام و عرض خلف و... ) مورد بررسی قرار گرفتند. سپس از این 350 نمونه، 50 عدد برای مطالعه‌‌ی مولکولی (تکثیر ژن ITS2و Cox1 از روش PCR معمولی) انتخاب شدند. نتایج ریخت‌شناسی نشان داد که تریشوریس اوویس و تریشوریس اسکریابینی در تمام شهرها و تریشوریس گلوبولوزا فقط در کرمان مشاهده شد و میزان شیوع کلی تریشوریس 31 درصد برآورد شد. همچنین، مشخص گردید که شایع‌ترین گونه تریشوریس در نشخوارکنندگان کوچک ایران تریشوریس اسکریابینی است. با توجه به همپوشانی ویژگی‌های ریخت‌شناسی، تشخیص و تمایز بین گونه‌های مختلف تریشوریس از دشواری‌های مطالعه حاضر بود. نتایج حاصل از مقایسه‌ی توالی‌ها ITS2 نمونه‌های بینابینی نشان داد که تشابه 100 درصدی با تریشوریس اسکریابینی دیده می‌شود، در حالی که تحلیل توالی‌های Cox1 نشان داد نمونه‌های مطالعه حاضر نزدیکی ژنتیکی قابل توجهی (98%) با گونه‌های تریشوریس لنی، تریشوریس گازله، تریشوریس دیسکالر و تریشوریس اسکریابینی دارند. بنابراین، استفاده از ترکیب دو ژن در روش‌های مولکولی، به همراه مطالعات ریخت‌شناسی و مورفومتریک، می‌تواند در کسب اطلاعات دقیق‌تر در شناسایی تریشوریس‌ها کمک کند. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که تلفیق روش‌های مورفوملکولی در مطالعات گونه‌های تریشوریس، نتایج قابل توجه خواهد داشت.
پژوهشگران	رضا نبوی (استاد راهنما)، یاسمن صانع پرست فومنی (دانشجو)، محمد بابائی (استاد مشاور)، علی کلانتری حصاری (استاد مشاور)