|
عنوان
|
بررسی و تحلیل باستان شناختی محوطه های دوران ساسانی و قرون اولیه اسلامی شهرستان فهرج و ریگان واقع در حاشیه لوت جنوبی دشت لوت؛ مطالعه موردی محوطه چاه ریگان
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
کرمان، فهرج، چاه ریگان، باستان شناسی، ساسانی
|
|
چکیده
|
چنین به نظر می رسد که عمده فعالیت های علمی باستان شناسی تا کنون بیشتر بر نواحی غربی ایران تمرکز داشته اند. از این رو نواحی شرقی نیاز به مطالعات بیشتری دارند. حوزه تمدنی شرق ایران که از آسیای مرکزی تا خراسان و سپس سیستان تا دره سند و سواحل مکران(بلوچستان) را در بر می گیرد قلمرویی وسیع است. این حوزه تمدنی به دلیل تجزیه دو حوزه سیاسی ایران و هند و تشکیل دو کشور افغانستان و پاکستان در قرون معاصر شکل جدیدی به خود گرفته است. صرف نظر از خراسان، گوشه جنوب شرقی ایران که محدوده کرمان، سیستان تا جاسک را در بر می گیرد، با ابهامات تاریخی و باستان شناسی بسیار روبرو است. این حوزه تمدنی از یک سو با حوزه اقیانوس هند از یک سو با دره سند و از سوی دیگر با نواحی داخلی فلات ایران همچون سیستان و کرمان در ارتباط بوده است. ضمن آنکه می توان این تمدن ها را به صورت جوامعی مستقل نیز مورد مطالعه قرار داد. نواحی بم و بمپور و شهداد از این حیث اهمیت دارند و لازم است ارتباط و اتصال تمدن های جنوب شرقی ایران با فلات مرکزی مانند کرمان، یزد و فارس مورد توجه قرار گیرد(تبریزی نیا،1382: 20). ناحیه منظر فرهنگی بم یا دار الاربعه بم، در انتهای شرقی کرمان قرار دارد و شامل شهرستان های کنونی بم، نرماشیر ، فهرج و ریگان است. ناحیه ای که هم اکنون منظر فرهنگی بم نامیده می شود، حداقل از قرن هفتم هجری تا دوره قاجار از آن با عنوان اربعه بم یاد شده است. اما پیش از آن و در متون جغرافیای تاریخی اغلب در ذیل نواحی بم از آن ها نام برده اند. نیمه شرقی این منظر فرهنگی، مناطق فهرج و ریگان را در بر می گیرد. شهرستان های ریگان و فهرج در حاشیه جنوبی کویر لوت و در مرز کرمان با منطقه سیستان و بلوچستان و خراسان واقع شده و کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند. علیرغم چهره خشک کنونی این سرزمین، آثار تاریخی به جا مانده حاکی از واقعیتی متفاوت در گذشته است. شرایط مساعد طبیعی و قرار داشتن این منطقه در محل تلاقی راههای بازرگانی مهمی که آسیا و خلیج فارس را به هم متصل می نمود باعث احداث جاده ها و قلاع، کاروانسراها، مناره ها و سکونتگاه هایی گردیده که به دلیل وجود بستر مساعد طبیعی شکل گرفته و به صورتی لازم و ملزوم توسعه یافته اند. این منطقه در جنوب راه اصلی ابریشم و در مسیر جاده ادویه بین اروپا و چین قرار داشت و از نظر بازرگانی منطقه ای کلیدی در مسیر
|
|
پژوهشگران
|
یعقوب محمدی فر (استاد راهنما)، لیلا فاضل (دانشجو)، اسماعیل همتی ازندریانی (استاد مشاور)
|