مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل غیرخطی عوامل موثر بر رشد اقتصادی ایران: شواهدی از رهیافت مارکوف سوئیچینگ
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	نرخ رشد اقتصاد ایران، رویکرد تغییر رژیم مارکوف، مدل سازی غیرخطی، نرخ تورم، نرخ ارز، کسری بودجه
چکیده	یکی از معضلات اقتصاد ایران، پایین بودن نرخ رشد اقتصادی است که منجر شده تا شناخت عوامل موثر بر آن از سوی سیاست گذاران و مقامات دولتی جهت اتخاذ سیاست های درست اقتصادی بیش از پیش اهمیت یابد. بویژه در سال های اخیر که درآمدهای نفتی افت شدیدی داشته اند، نیاز به شناخت هرچه دقیق تر عوامل موثر بر رشد، ضروری تر از قبل می نماید. نتایج مدل های خطی در مطالعات گذشته دارای تناقضاتی بوده است که ضرورت استفاده از رویکردهای غیرخطی را آشکار می کند. بر این اساس، مطالعه حاضر به بررسی متغیرهای منتخب اثرگذار بر رشد اقتصادی ایران با استفاده از رویکرد تغییر رژیم مارکوف طی دوره 1400- 1367 می پردازد که در آن، رشد اقتصادی ایران در دو رژیم صفر (دوره رشد اقتصادی مثبت) و رژیم یک (دوره رشد اقتصادی منفی) مدل سازی شده است. نتایج آزمون هانسن تأیید کننده عدم خطی بودن رفتار مدل رشد اقتصادی در ایران می باشد. همچنین، یافته ها نشان دهنده عدم تقارن رفتاری متغیرهای توضیحی مدل در دوره های رشد اقتصادی مثبت و منفی است، بدین صورت که اثر مثبت و معنی دار متغیرهای نرخ ارز، نرخ تورم، کسری بودجه و قیمت نفت بر روی نرخ رشد اقتصادی ایران در رژیم صفر بدست آمده است، ولی در رژیم یک، اثر منفی و معنی دار متغیرهای نرخ تورم و نرخ ارز و اثر مثبت متغیرهای کسری بودجه و قیمت نفت بر روی نرخ رشد اقتصادی ایران مشاهده می شود. بنابراین اجرای سیاست های کنترل نرخ ارز در دوره هایی که رشد اقتصادی منفی است، ضرورت و حساسیت بیشتری پیدا می کنند. همچنین دوگانگی رفتار نرخ تورم در دو رژیم و اثر منفی آن در رژیم یک، بیانگر ضرورت نظارت بر بازار و کنترل سطح عمومی قیمت ها در دوره هایی است که رشد اقتصادی ایران منفی است. تأثیر مثبت و ناچیز متغیر کسری بودجه بر رشد در هر دو رژیم، تأییدی بر اجتناب از گسترش حضور دولت در اقتصاد ایران است. نهایتا، نتایج ماتریس احتمال انتقال، تأیید کننده نهادینه شدن رفتار رکودی در اقتصاد ایران بوده و احتمال ماندن در رژیم رکودی در دوره آتی در مقایسه با احتمال خروج از آن، بیشتر می باشد.
پژوهشگران	سیداحسان حسینی دوست (نفر اول)، حمید سپهردوست (نفر دوم)، آتیه جعفری (نفر سوم)، رسول نصرالهی (نفر چهارم)