مشخصات پژوهش

عنوان	تنوع همگروه های سیر ایرانی، با رویکرد گلدهی و اصلاح جنسی
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها	باروری، بولتینگ، تکوین اندام زایشی، ژن های کنترل کننده گلدهی
چکیده	اکثر همگروه های سیر (Allium sativum) غیر گلده و عقیم بوده و به صورت غیر جنســی تکثیر می شوند. تکثیر غیر جنسی مانع از برنامه های به نژادی نظیر تلاقی های درون و بین گونه ای شده است. بازگرداندن قابلیت گلدهی، هیبریداسیون و تولید بذر در سیر منجر به افزایش منابع ژنتیکی قابل دسترس برای کشاورزی شده و مسیر را برای بهبود برنامه های اصلاحی سیر فراهم کرده است. اگرچه همگروه های تجاری سیر عقیم هستند اما بررسی ها نشان می دهد که اجداد سیر متعلق به آسیای مرکزی، توانایی تولید گل و بذر را داشته اند. از سوی دیگر گلدهی و باروری در سیر وابسته به عوامل محیطی می باشد، لذا چرخه تولید بذر در مناطق مختلف آب و هوایی پیچیده و بحث برانگیز است. از این رو تنوع ژنتیکی وسیعی از نظر وضعیت گلدهی و باروری در همگروه های سیر در مناطق مختلف جغرافیایی وجود دارد. فلات ایران نیز از مهمترین مراکز تنوع گیاهی برای سبزی های پیازی و به ویژه سیر محسوب می شود. به دلیل نزدیکی ایران به مراکز اصلی پیدایش سیر و دارا بودن ژرم پلاسم متنوع می توان انتظار داشت که با یک برنامه چند ساله موفق به تولید بذر سیر ایرانی شد. در این راستا مطالعات گسترده ای در ارتباط با شناسایی و معرفی همگروه های گلده، نیمه گلده و غیر گلده سیر ایرانی صورت گرفته است. همچنین مراحل متخلف تکوین گل آذین، گل، بساک، دانه گرده، تخمک و رویان و در نهایت توانایی تولید بذر در آن ها مشخص شده است. در مطالعات صورت گرفته الگوی بیان مهم ترین ژن های محرک زمان گلدهی، ژن های هویت مریستم گل، ژن های مدل ABCDE و برخی از ژن های دخیل در باروری در برخی از همگروه های سیر ایرانی نیز مشخص شده است. این نتایج می تواند گامی موثر در بهبود برنامه های اصلاحی از طریق تکثیر جنسی در سیر باشد. مقاله حاضر به دستاوردهای حاصل از بررسی وضعیت گلدهی، مراحل نمو و تکوین زایشی و کنترل ژنتیکی گلدهی در همگروه های سیر ایرانی می پردازد.
پژوهشگران	فهیمه قائمی زاده (نفر اول)، فرشاد دشتی (نفر دوم)، احمدرضا عباسی فر (نفر سوم)