|
عنوان
|
تحولات تاریخی مسجد جامع دماوند با استناد به شواهد باستان شناسی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
کلیــدواژگان: مســجد جامــع دماونــد، مســجد شبســتانی، مســجد جامــع اولیــه، مســجد جامــع ســلجوقی.
|
|
چکیده
|
چکیده مســـجد جامـــع دماونـــد، یکـــی از مســـاجد شبســـتانی و کهـــن ایـــران اســـت، کـــه در مرکـــز شـــهر و در موقعیـــت کنونـــی مســـجد جامـــع قـــرار دارد. طـــرح کلـــی نقشـــۀ اصلـــی عبـــارت از یـــک حیـــاط مستطیل شـــکل بـــا رواق هایـــی در پیرامـــون آن اســـت. مهم تریـــن بخـــش مســـجد، شبســـتان آن اســـت کـــه دارای پنـــج نـــاو طولـــی بـــا شـــش ردیـــف ســـتون اســـت. اهمیـــت مســـجد جامـــع دماونـــد ازنظـــر نقشـــه و طـــرح آن بـــوده اســـت، ولـــی تاکنـــون بـــه آن توجـــه نشـــده اســـت. نمـــای شبســـتان از داخـــل حیـــاط، دارای ســـه دهانـــه بـــا طـــاق قـــوس تیـــزه دار اســـت کـــه دهانـــۀ میانـــی، کمـــی عریض تـــر و مرتفع تـــر از دهانه هـــای مجـــاور خـــود اســـت کـــه از ویژگی هـــای مســـاجد اولیـــه ایـــران اســـت. همیـــن مســـجد بـــا ویژگی هـــای دورۀ ســـلجوقی، تزئینـــات، کتیبه هـــا، منـــاره و... تاریـــخ آن را بـــه ایـــن دوره می رســـاند؛ لـــذا عـــدم تجانســـی میـــان طـــرح، نقشـــه و ویژگی هـــای شبســـتان بـــا ویژگی هـــای دورۀ ســـلجوقی ایـــن مســـجد وجـــود دارد. ایـــن پژوهـــش ســـعی دارد بـــه بازنگـــری تاریـــخ ســـاخت ایـــن بنـــا بپـــردازد. روش پژوهـــش ایـــن نوشـــتار توصیفی-تاریخـــی، تحلیلـــی اســـت کـــه مبتنی بـــر مطالعـــات تاریـــخ شـــهر دماونـــد پرداختـــه ً کتابخانـــه ای و گـــردآوری اطلاعـــات تاریخـــی لازم خصوصـــا و ســـپس بـــا داده هـــای حاصـــل از بررســـی میدانـــی، بنـــا مـــورد تجزیـــه و تحلیـــل قـــرار گرفتـــه اســـت. پرســـش های اصلـــی پژوهـــش عبارتنـــداز: چگونـــه می تـــوان وجـــود مســـجد اولیـــه و نیـــز وجـــود بنایـــی پیـــش از اســـلام را در مـــکان مســـجد جامـــع اثبـــات کـــرد؟ بـــا توجـــه بـــه داده هـــای موجـــود ســـاخت مســـجد جامـــع دماونـــد بـــه چـــه تاریخـــی بازمی گـــردد؟ بررســـی نشـــان می دهـــد کـــه مســـجد اولیـــه بـــرروی پایه هـــای بنایـــی از پیـــش از اســـلام ســـاخته شـــده و هم چنیـــن می تـــوان ســـه دورۀ ســـاخت بـــرای مســـجد جامـــع پیشـــنهاد داد؛ دورۀ اول، مســـجد اولیـــه بـــا نقشـــۀ شبســـتانی ک
|
|
پژوهشگران
|
مسعود نصرتی (نفر اول)، محمدابراهیم زارعی (نفر دوم)، هایده خمسه (نفر سوم)
|