مشخصات پژوهش

عنوان	مقایسه هزینه استخراج و میزان مصرف منابع آب زیرزمینی در چاه های مجاز و غیرمجاز (مطالعه موردی: بهره برداران آب زیرزمینی شهرستان کبودرآهنگ)
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها	هزینه استحصال، پمپاژ، چاه های غیرمجاز، ردپای آب، بهره وری آب
چکیده	برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی، منجر به افت سطح آب، برهم خوردن تعادل آبخوان ها و اثرات جانبی محیط زیستی فراوان شده است. یکی از دلایل اصلی برداشت بیش از ظرفیت آبخوان ها، برداشت های غیرمجاز توسط چاه های غیرمجاز است. هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه هزینه پمپاژ در چاه های مجاز و غیرمجاز و همچنین مقایسه میزان آب مصرفی در هکتار، عملکرد محصول، بهره وری و ردپای منابع آب زیرزمینی در بین این دو گروه از بهره برداران است. برای این منظور تابع هزینه استخراج منابع آب زیرزمینی برآورد گردید و سپس شاخص های مورد بررسی محاسبه گردید. داده های مطالعه از طریق پرسشنامه و مصاحبه با 157 بهره بردار در شهرستان کبودرآهنگ در سال زراعی 1399-1398، بدست آمد. نتایج مطالعه نشان می دهد که هزینه پمپاژ آب زیرزمینی در چاه های غیرمجاز، به مقدار قابل توجهی از چاه های مجاز بیشتر است که دلیل اصلی آن محرومیت از یارانه انرژی برای چاه های غیرمجاز است. اما افزایش قیمت تمام شده منابع زیرزمینی، منجر به افزایش بهره وری منابع آب نشده است و علیرغم اینکه در هر هکتار مقدار آب کمتری مصرف می شود اما به دلیل عملکرد پایین تر، مقدار آب مصرفی به ازاء هر تن محصول تولیدی از طریق چاه های غیرمجاز بیشتر از این شاخص در محصول تولیدی مربوط به چاه های مجاز است. با توجه به نتایج این مطالعه، نظارت دقیق، بستن چاه، جرم انگاری و همچنین اعمال جریمه‎های بازدارنده اقتصادی، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با چاه های غیرمجاز است.
پژوهشگران	مصطفی بنی اسدی (نفر اول)، محمدحسن فطرس (نفر دوم)، بهمن فغانی (نفر سوم)