مشخصات پژوهش

عنوان	معماری هخامنشی: تمهیدات گرمایشی و سرمایشی مجموعه تخت جمشید جهت تأمین آسایش حرارتی ساکنان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	معماری هخامنشی، تخت جمشید، گرمایش و سرمایش در معماری، آسایش حرارتی
چکیده	شرایط اقلیمی، یکی از عوامل محیطی است که از گذشته بر شکل گیری حیات بشر و تداوم آن مؤثّر است. معماری مسکن انسان تحت تأثیر این شرایط است. با توجّه به آگاهی جامعه بشری نسبت به این موضوع و تفاوت شرایط اقلیمی در مناطق مختلف جهان، عناصر اقلیمی شامل میزان دما، رطوبت، بارش، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و جهت، شدّت و مدّت زمان تابش نور خورشید و وزش باد بر معماری مؤثّر است. در مقابل، انسان از گذشته با اتّخاذ تمهیدات سرمایشی و گرمایشی در کالبد فضایی معماری بنا و خارج از آن جهت تأمین آسایش حرارتی بدن خود و جلوگیری از بروز تنش گرمایی و سرمایی در آن سعی در سازگاری با عناصر مذکور داشته است. پژوهش حاضر با تلفیق مطالعات باستان شناسی، معماری و اقلیم شناسی کاربردی به مطالعه راهکارهای گرمایشی و سرمایشی مجموعه بناهای سلطنتی امپراتوری هخامنشی در تخت جمشید در دشت مرودشتِ استان فارس پرداخته است. اطّلاعات مرتبط از علوم یادشده به روش های کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است و سپس، نیازهای حرارتی ساکنان دشت مرودشت با استفاده از داده های آب وهوایی منطقه در محدوده زمانی سال های 96-1377 خورشیدی و شاخص اولگی مشخّص شد. این اطّلاعات با جزئیّات معماری مجموعه مطابقت داده شد و انطباق پذیری مؤلّفه های کالبد فضایی معماری مجموعه و عوامل غیر کالبدی با شرایط اقلیمی به روش توصیفی-تحلیلی پردازش شده است. نتیجه پژوهش چنین شد که تمهیدات گرمایشی در اغلب ماه های سرد و تمهیدات سرمایشی در تمامی ماه های گرم جهت تأمین آسایش حرارتی ساکنان مجموعه تخت جمشید کافی بوده است. این موضوع با مؤلّفه هایی که معماران مجموعه، بنا بر دانش تجربی خود از شرایط اقلیمی منطقه، در کالبد فضایی آن اتّخاذ کرده اند، پوشش داده شده است. تنها، میزان برودت هوا در دی ماه بیش از توان عناصر اقلیمی به خصوص حرارت حاصل از تابش نور خورشید در تأمین حرارت لازم برای آسایش ساکنان است و نیاز به استفاده از وسایلی در جهت تولید گرما است. با توجّه به عدم کشف بقایای تمهیدات گرمایشیِ خارج از مؤلّفه های مذکور در کالبد معماری مجموعه و ارتباطات فرهنگی میان دولت آشور جدید و ماد و سپس، ایفای نقش مادی ها در کنار پارسیان در شکل گیری امپراتوری هخامنشی و احتمال انتقال برخی از عناصر فرهنگی آشوری ها به فرهنگ هخامنشی، احتمال می رود که ساکنان مجموعه شاهی تخت جمشید نیز به
پژوهشگران	کاظم ملازاده (استاد راهنما)، حامد حاجیلوئی (دانشجو)، مرتضی ملکی (استاد مشاور)