|
عنوان
|
پژوهشی در کهن فضاهای باز بومی محله ای همدان
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
همدان چمن مرکز محله میدان فضای باز محله ای
|
|
چکیده
|
یکی از جنبه های موفق هر فضای جمعی پایداری است. از نمودهای پایداری، ماندگاری توأم با پویایی در گذر زمان می باشد. نظام محله محور در ساختار بافت قدیمی شهر همدان، نشانگر محله هایی پویا در گذار سالیان متمادی در این شهر است. در مرکز این محلات که از هم جواری آنان ساختار شهر شکل گرفته است، عمدتاً میدانچه ای سرباز، محصور و مشجر با هم جواری مسجد، حمام و بازارچه و سایر فضاهای عمومی پیرامونی قرار دارد؛ که در اصطلاح بومی همدان با عنوان «چمن» شناخته شده و با بهترین موقعیت دسترسی گره ارتباطی چند معبر مهم شهری است. ساختار مرکز محلات همدان براساس پاسخ گویی به نیازهای جسمی و روحی انسان شکل گرفته و برآورده کنندۀ جامع نیازهای ضروری اهالی می باشد؛ این ساختار سبب ایجاد خرد اقلیم مناسب با افزایش آسایش حرارتی در فضای باز مشجر و محصور، ایجاد مرکز تجمع و مأمن تعاملات اجتماعی اهالی محله، کاهش سفرهای بین شهری و خودکفایی اقتصادی محله می شود. کهن الگوی چمن، می تواند به عنوان الگویی مطابق با فرهنگ اسلامی و در سازگاری با شرایط اقلیمی در ساختار شهر احیا شده و در طراحی شهرهای جدیدالاحداث به عنوان شهری با الگوی ایرانی اسلامی مورداستفاده قرار گیرد. پرسش اصلی این پژوهش بدین قرار است: ساختار اصلی مرکز محلات کهن شهر همدان چیست؟ راهبرد پژوهش تاریخی-تفسیری و مبتنی بر گردآوری اطلاعات با مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. برای انجام مطالعات کتابخانه ای شناسنامۀ منابع پژوهشی شامل: مشخصات کلی منبع، چکیده، تصویر، فرآیند پژوهش و موارد ارجاع، تهیه شده است. به منظور انجام مطالعات میدانی، شناسنامۀ کالبدی واجد ویژگی های کالبدی، محیطی، فرهنگی و اقتصادی تنظیم گردیده است. در بافت شهری از دوران قاجار تا پهلوی اول، همدان از قوی ترین و پویاترین مرکز محلات برخوردار بوده که سبب انسجام نظام محله محور در شهر شده است. مسجد و حمام از عناصر ثابت و جزو لاینفک محلات بوده است.
|
|
پژوهشگران
|
سید مجید مفیدی شمیرانی (نفر اول)، سیده فائزه اعتماد شیخ الاسلامی (نفر دوم)، محمدابراهیم زارعی (نفر سوم)، سید رضا مرتضایی (نفر چهارم)
|