|
عنوان
|
بررسی روشمند محوطه قلعه گُلرخ در دشت پس کرانه ای علامرودشت
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
قلعه گلرخ نمونه برداری منظم سفال ساسانی پس کرانۀ خلیج فارس دشت علامرودشت
|
|
چکیده
|
دشت های پس کرانه ای شمالی خلیج فارس، از مناطق تقریباً ناشناخته در باستان شناسی ایران است. این دشت ها حلقۀ واسط بین کرانه های خلیج فارس و مناطق شمالی هستند. در دشت های لامرد، مُهر و علامرودشت محوطه های متعددی از دورۀ ساسانی شناسایی شده است. محوطۀ قلعه گُلرخ چاه ورز در شرق دشت علامرودشت، روی پشته ای طبیعی به شکل قلعه ای محصور (از نوع قلعه های نامنظم) در کوه پایۀ جنوبی مشرف بر شهر چاه ورز قرارگرفته است. در بررسی های اولیه محوطۀ قلعه گلرخ به عنوان محوطه ای با استقرار اصلی دورۀ ساسانی معرفی شد. با توجه به ضرورت و اهمیت شناخت سفال ساسانی، در ابتدا پرسش اصلی پژوهش درخصوص مشخصات فنی سفال ساسانی این منطقه طرح شد؛ برهمین اساس چگونگی تبادلات فرهنگی این محوطه با سایر محوطه های هم عصر در کرانه ها و پس کرانه های خلیج فارس مطالعه شد. این محوطه به روش بررسی منظم (سیستماتیک) باهدف شناخت دوره های استقراری شبکه بندی و سفال های سطح الارضی 30% از شبکه ها نمونه برداری شد. تعداد 9364 تکّه ظروف سفالی جمع آوری، طبقه بندی و در جامعۀ آماری مورد تحلیل و گونه شناسی قرارگرفت. مجموع تحلیل های کمّی و کیفی ظروف سفالی نشان می دهد که، پنج نمونه شکل بدنۀ ظرف، 13 نوع لبه، سه نوع کف ظرف، دو نوع شکل دستۀ ظرف و هفت نوع شیوۀ تزئینی در سطح بدنۀ ظروف این محوطه به کاررفته است. گاه نگاری نسبی گونه های سفالی مکشوف از محوطۀ قلعه گلرخ نشان می دهد این محوطه در اواخر دورۀ اشکانی و آغاز دورۀ ساسانی مورد سکونت واقع شده است، در سده های میانه و پایانی دورۀ ساسانی و سرانجام آغاز دوران اسلامی هم چنان تداوم سکونت داشته است. این محوطه در سرتاسر دورۀ ساسانی مسکون و علاوه بر این که درروند تجاری، اقتصادی فرهنگی با منطقۀ فارس و خلیج فارس در ارتباط بوده است، وجود نوعی ظروف سفالی قرمزرنگ صیقلی هندی بیانگر ارتباطات فرامنطقه ای گلرخ در تجارت حوزه فرهنگی خلیج فارس با هندوستان است.
|
|
پژوهشگران
|
خدیجه غلامی (نفر اول)، یعقوب محمدی فر (نفر دوم)، علیرضا عسگری (نفر سوم)
|