مشخصات پژوهش

عنوان	تأثیر شوکهای نفتی بر درآمدهای مالیا تی ایران با استفاده از مدل BVAR
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	شوک نفتی، درآمد مالیاتی، سیاست های مالی، مدل خود رگرسیون برداری
چکیده	شوک های نفتی، به دلیل وضع تحریم‎ ‎ های اقتصادی و ایجاد محدودیت های درآمدی، هزینه ‎ ‎ زیادی را در سالهای اخیر برای دولت به دنبال داشته و بررسی آثار آن به خصوص از جنبه کاهش درآمدهای مالیاتی، دارای اهمیت است. هدف از این پژوهش، بررسی اثرات شوک های نفتی بر درآمد های مالیاتی ایران با استفاده از روش خود رگرسیون برداری بیزی ( BVAR ) و در نظر گرفتن متغیر ‎ ‎های مالیات کل، مالیات مستقیم و مستقیم، مخارج دولت و تولید ناخالص داخلی، طی سال های 1398-1370 است. نتایج بررسی توابع عکس العمل آنی و تجزیه واریانس نشان می ‎دهد که شوک های درآمد نفتی، با نرخی کاهنده بر روی درآمد های مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم اثر مثبت داشته است که نشان دهنده گرایش دولت به سمت تکیه بر درآمدهای مالیاتی و گسترش پایه های مالیاتی است. متاسفانه در اقتصاد ایران، به دلیل نگرش سیستمی به نظام مالیاتی و مشکلات ساختاری که منشأ آن مجموعه ای از عوامل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی هست، اهمیت و اثربخشی مالیات ها در نظام اقتصادی به ویژه در بودجه های سالانه خیلی موردتوجه قرار نگرفته است و تأمین مصارف بودجه از محل درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، اقدام جدی و صریحی برای رفع مشکلات در نظام مالیاتی را ضعیف نموده و با مشکلات اساسی مواجه کرده است. با کاهش درآمد های نفتی، چنانچه پایه های مالیاتی تقویت نشوند، درآمد های مالیاتی کاهش یافته و با فرض ثبات سایر شرایط کسری بیشتر بودجه دولت را به همراه خواهد داشت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که واکنش مالیات های مستقیم و غیرمستقیم به شوک های نفتی معنی دار اما اندک است که نشان دهنده عملکرد ضعیف سیستم مالیاتی کشور در واکنش به تحولات نفتی است، به‎طوریکه کاهش درآمد های نفتی، علاوه بر کاهش درآمد های مالیاتی، کاهش تولید ناخالص داخلی و سایر درآمد های دولت را نیز به همراه خواهد داشت. بنابراین به منظور افزایش درآمدهای مالیاتی باید اقدامات و تغییرات اساسی در درون ساختار دولت صورت پذیرد و تقویت گردد.
پژوهشگران	حمید سپهردوست (نفر اول)، سارا محتشمی (نفر دوم)، یعقوب فاطمی زردان (نفر سوم)