مشخصات پژوهش

عنوان	درآمدی بر نقد قرآنی مبانی نظام اقتصاد سرمایه داری
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها	قرآن، کاپیتالیسم، نظام اقتصاد سرمایه داری، انفاق.
چکیده	اقتصاد سرمایه داری(Capitalism) برخلاف نظر عده ای از اقتصاددانان فقط یک علم نیست بلکه یک نظام است و مانند هر نظامی دارای مبانی متعددی است. نگارندگان این مقاله با تتبع در اندیشه های صاحب نظران نظام اقتصاد سرمایه داری به سه مبنای مهم در این نظام رسیده اند: 1)تشویق همه جانبه به جمع سرمایۀ بیشتر. 2) باور به برطرف شدن مشکلات اقتصادی جوامع با کسب سرمایۀ بیشتر توسط سرمایه داران. 3) سرمایه از هر راهی کسب شود مطلوب است. این مبانی از متون اقتصاد سرمایه داری استخراج شده و به صورت منسجم و روشن در هیچ کتاب و یا مقاله ای استقصاء نشده‎ است. این مبانی که پایه ای ترین ارکان نظام اقتصاد سرمایه داری محسوب می شوند، از منظر قرآن کریم و روایات اسلامی محل نقد جدّی هستند. قرآن کریم نسبت به اصل سرمایه ای که از راه صحیح کسب می شود و نعمتی خدادادی است، نگاه منفی ندارد. شخص سرمایه دار نیز صرفاً به دلیل داشتن سرمایه، ارزش گذاری نمی شود، بلکه نوع تعامل با سرمایه و راه های کسب آن است که ملاک ارزش گذاری سرمایه و سرمایه دار است. در قرآن کریم، تشویق ، توصیه و مسابقه برای کسب سرمایه، با مدل «جهاد با مال» تعریف می شود. کشاورزی، دامپروری و صنعت از انواع جهاد با مال هستند. در نظام سرمایه داری خود سرمایه است که ارزش دارد و هرچه بیشتر باشد ارزش بیشتری دارد. قرآن کریم با تبیین دقیق انسان شناسانه، روشن می سازد که سرمایه داران یک جامعه، به فکر سرمایه دارشدن سایر افراد جامعه نیستند و برعکس به تاراج سرمایۀ آنان می اندیشند. سرمایه دار می خواهد همۀ سرمایه ها مال او و دیگران نه شریک بلکه خدمتکار او باشند. قرآن کریم در بیانی دیگر، سرمایه را به خوب و بد تقسیم می کند و هر سرمایه ای را نعمت نمی داند. در این نگاه، باطن برخی سرمایه ها آتش است. سرمایه هایی که برخلاف ظاهر فریبنده شان ، هم صاحب خود را نابود می کنند و هم به اطرافیان او آسیب می زنند.
پژوهشگران	ابوذر پور محمدی (نفر اول)، حسن سجادی پور (نفر دوم)