مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی پتانسیل تولید ، کارایی استفاده از منابع و برخی خدمات اکولوژیکی در کشت مخلوط تاخیری سویا و ماش و کشت دوگانه ذرت با گندم
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	کشت مخلوط، عملکرد دانه، نسبت برابری زمین، کارایی استفاده از منابع
چکیده	افزایش تنوع نظام های کشت از راه کارهای موثر جهت حصول پایداری تولید است و این امر از طریق کشت مخلوط تحقق می یابد. در واقع، کشت مخلوط یکی از شیوه های اکولوژیک کشاورزی پایدار است که به منظور افزایش بهره وری از زمین و تولید بیشتر محصولات زراعی اجرا می شود. از این رو، پتانسیل تولید، کارایی استفاده از منابع و برخی خدمات اکولوژیکی در کشت مخلوط تأخیری لگوم دانه ای و کشت دوگانه ذرت با گندم در دو آزمایش جداگانه در سال زراعی 1399-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا مورد مطالعه قرار گرفت. به طوریکه، در آزمایش اول از سویا و در آزمایش دوم از ماش استفاده شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کشت های خالص گندم، لگوم دانه ای (سویا/ماش) و ذرت و کشت های مخلوط با نسبت-های 4:2:0، 4:2:1، 4:2:2، 6:3:0، 6:3:1، 6:3:2 (ذرت:لگوم:گندم) و کشت دوگانه ذرت با گندم تیمارهای آزمایشی بودند. بر اساس نتایج حاصل، در هر دو آزمایش بیشترین مقادیر شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کیفی برای گندم، ذرت، ماش و سویا از تیمار کشت خالص به دست آمد. با اجرای کشت مخلوط از میزان صفات مذکور کاسته شد. علی رغم کاهش عملکرد دانه گیاهان در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص، بررسی شاخص های کشت مخلوط سودمندی آن را نسبت به تک کشتی نشان داد. به طوریکه در آزمایش اول، بیشترین مقدار شاخص نسبت برابری زمین از کشت مخلوط شش ردیف گندم، سه ردیف سویا و دو ردیف ذرت (6:3:2) به دست آمد. در آزمایش دوم نیز شاخص نسبت برابری زمین در الگوی کشت شش ردیف گندم، سه ردیف ماش و دو ردیف ذرت (6:3:2) در بالاترین سطح قرار گرفت. به طور کلی، نتایج نشان داد که سیستم کشت مخلوط گندم-لگوم-ذرت از نظر استفاده از منابع مانند نیتروژن و آب سودمندتر از کشت خالص بود. بنابراین نتایج آزمایش حاضر بیانگر این است که در شرایط مشابه، کشت مخلوط تأخیری لگوم دانه ای (سویا/ماش) با گندم و کشت دوگانه ذرت با گندم می تواند عملکرد اقتصادی، کارایی استفاده از زمین و منابع را در مقایسه با تک کشتی افزایش دهد.
پژوهشگران	جواد حمزه ئی (استاد راهنما)، مجتبی زارعی (دانشجو)