مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی فرصت ها و چالش های پیش رو و راهکارهای توسعه پایدار سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای استان همدان
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	محصولات گلخانه ای، منابع آب، تحلیل راهبردی SWOT، توسعه پایدار کشاورزی، استان همدان
چکیده	از سالیان بسیار قبل اهمیت تولید محصولات کشاورزی برای نیاز انسان ها مشخص شده است. در سال های اخیر به ویژه با توجه به افزایش جمعیت جهان و همچنین افزایش سطح انتظار و رفاهی انسان ها ضرورت تولید محصولات کشاورزی به-ویژه محصولات سالم دوچندان شده است. اضافه شدن محدودیت منابع مورد نیاز جهت تولید محصولات کشاورزی همچون محدودیت منابع آب و خاک باعث شده است که تغییر رویه ای در تولید محصولات کشاورزی در دنیا ایجاد گردد. اصلی ترین تغییر رویه در تولید محصولات کشاورزی با هدف افزایش عملکرد و تولید محصول سالم، توسعه سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای در جهان بوده است و از این رو در طی سالیان گذشته سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای به طور فزاینده ای در بسیاری از کشورهای دنیا افزایش یافته است. در کشور ایران نیز مشابه دنیا تلاش شده است که با ارائه برنامه های مختلف توسعه کشور همانند برنامه پنجم و برنامه ششم سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای افزایش داده شود و سهم بیشتری از محصولات سبزی و صیفی نسبت به فضای آزاد به طور سالیانه در گلخانه ها تولید گردد. اصلی ترین دلایل توجه ویژه دولت به توسعه سطح زیر کشت گلخانه ها در طی چندین سال گذشته، افزایش بهره وری بهینه از منابع آب باقی مانده، مدیریت عرضه و تقاضا در بازار داخل کشور، ایجاد اشتغال با افزایش تولید و ارزآوری با صادرات محصولات گلخانه ای بوده است. محصولات گلخانه ای با وجود سطح زیر کشت 5/0 درصد از محصولات باغبانی در کشور، در حدود 12 درصد از حجم تولید محصولات باغبانی کشور را در سال 1398 تولید کرده است. استان همدان از جمله استان های با سابقه و موفق در تولید محصولات گلخانه ای با 125 هکتار سطح زیر کشت (کمتر از یک درصد از سطح گلخانه های کشور)، در حدود 2/1 درصد از تولید محصولات گلخانه ای کشور را به خود اختصاص داده است. میانگین عملکرد تولید کنندگان محصولات گلخانه ای همانند گوجه فرنگی ، خیار، بادنجان و توت فرنگی در استان همدان نسبت به میانگین کشوری بالاتر بوده و حتی از کیفیت بهتری نیز برخوردار می باشد. وضعیت به نسبت بهتر تولید محصولات گلخانه ای در استان همدان در کنار تصمیم گیری های سازمان های مرتبط به اقلیم و جغرافیای مناسب استان همدان نیز عمیقا مرتبط است. با توجه به مزیت های مختلف و همچنین محدودیت شدید منابع در استان همدان و وضعیت بیکاری فعلی در این استان، توسعه سریع
پژوهشگران	رضا موحدی (همکار)، داود عسگری (همکار)