مشخصات پژوهش

صفحه نخست /تحلیلی بر نهادینه شدن مفهوم ...
عنوان تحلیلی بر نهادینه شدن مفهوم حقوق شهروندی در انقلاب مشروطه و تضمین مؤثر آن در انقلاب اسلامی
نوع پژوهش مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها حقوق شهروندی عصر مشروطه روش تطبیقی انقلاب اسلامی شریعت اسلامی
چکیده انقلاب مشروطه انقلابی بزرگ در نهادینه شدن مفهوم حقوق شهروندی بود که با گذار از جدال‎های صورت‎گرفته میان موافقان و مخالفان در تکوین آن، به‎انحراف کشیده شد. ازاین‎رو، پرسش این است که ضمن توجه به چالش‎های حقوق شهروندی در انقلاب مشروطه، تضمین انقلاب اسلامی جهت برون‎رفت از آنها چیست؟ این مقاله با روش تحقیق تطبیقی، درصدد مقایسۀ دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در زمینۀ حقوق شهروندی به منظور پاسخ به پرسش مذکور است. فرضیۀ اصلی بر این مبنا استوار است که در عصر مشروطه بروز اختلافات میان نخبگان و انحراف افکار عمومی مانع تکوین حقوق شهروندی شد، و در انقلاب اسلامی قانون‎گذار اساسی ضمن توجه به قواعد فقهی، راه‎های بسط و تکوین این مفهوم را مد نظر خود قرار داده است. مهم‎ترین یافته‎ها حاکی از آن است که در عصر مشروطه از حیث نظری، علاوه بر اختلافات موجود، از حیث کیفیت و کمیتِ عملیاتی شدن متمم قانون اساسی نیز سلطنت مطلقه مانعی جدی به‎شمار می‎رفت. بنابراین، پس از انقلاب اسلامی، جهت جبران این‎گونه کاستی‎ها، توجه به فقه و موازین اسلامی به‎عنوان یکی از راه‎های تضمین حقوق شهروندی در نظام‎های پیشین و برون‎رفت از چالش‎های آن، مد نظر حقوق اساسی جمهوری اسلامی قرار گرفت.
پژوهشگران یونس فتحی (نفر اول)، بهروز سعادتی راد (نفر دوم)