مشخصات پژوهش

عنوان	گزینش ژنوتیپ های منتخب عدس (Lens culinaris Medik) متحمل به تنش خشکی با به کارگیری پنج شاخص تحمل جدید در شرایط مشهد
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	بای پلات، تجزیه کلاستر، عملکرد دانه، همبستگی
چکیده	به منظور ارزیابی و انتخاب ژنوتیپ های عدس منتخب متحمل به تنش خشکی و بررسی کارآیی شاخص های قدیمی و جدید تحمل به تنش، پژوهشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و تحت دو شرایط رطوبتی عدم تنش خشکی (تامین 100 درصد نیاز آبی گیاه) و تنش خشکی (تأمین 40 درصد نیاز آبی گیاه) بر روی 9 ژنوتیپ برگزیده از بین 73 ژنوتیپ مورد بررسی در آزمایش زراعی سال قبل، اجرا گردید. برای اعمال دقیق محدودیت آبی، از سیستم آبیاری قطره ای نواری استفاده شد و میزان آب ورودی توسط کنتور مورد پایش قرار گرفت. بر اساس نتایج، در شرایط بدون تنش، ژنوتیپهای MLC356 و MLC121 | به ترتیب، با تولید 2621 و 993 کیلوگرم دانه در هکتار، بالاترین و پایین ترین رتبه تولید دانه در واحدس طح را به خود اختصاص دادند. در شرایط تنش نیز ژنوتیپ های Cabralinta و MLC121 به ترتیب، با تولید 876 و 288 کیلوگرم دانه در هکتار، بالاترین و پایین ترین رتبه تولید دانه در واحد سطح را کسب کردند. ارزیابی تحمل به تنش خشکی، بر اساس هشت شاخص قدیمی (DI YI ،GMP STI ،MP TOL HM و REI) و پنج شاخص جدید (SNPI ،ATI ،SSPI K1STI و K2STI) صورت گرفت. مطالعه همبستگی بین عملکرد دانه در شرایط تنش و عدم تنش و شاخص های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص جدید K2STI و شاخص های قدیمی HM ،REI ،GMP ،STI و MP برای شناسایی ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا در هر دو شرایط رطوبتی (تنش و بدون تنش) مناسب هستند. تجزیه به مؤلفه های اصلی و ترسیم بای پلات نیز نشان داد که شاخص های جدید SNPI و K2STI و شاخص های قدیمی REI ،GMP HM YI و STI بهترین شاخصها برای جداسازی ژنوتیپ های در هر دو شرایط رطوبتی هستند و بر این اساس، ژنوتیپهای Cabralinta MLC356 و MLC025 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی و با عملکرد بالا انتخاب شدند. برای گروه بندی ژنوتیپها، تجزیه خوشه ای انجام گرفت و رسم دندروگرام، ژنوتیپ ها را به چهار کلاستر گروه بندی کرد که در این گروه بندی، Cabralinta و MLC025 در یک کلاستر (کلاستر دوم) قرار گرفتند.
پژوهشگران	محمدحسن وفایی (نفر اول)، مهدی پارسا (نفر دوم)، احمد نظامی (نفر سوم)، علی گنجعلی (نفر چهارم)