مشخصات پژوهش

عنوان	مفهوم قانون در رساله های سیاسی عصر قاجار
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	قانون، قاجار، رساله نویسان، روشن فکر.
چکیده	عصر قاجار یکی از دوره های مهم تاریخی و به ویژه حقوقی بوده است. از میان مفاهیم پراهمیت در این عصر باید به مفهوم قانون اشاره کرد. در این دوره دو دسته دغدغه فراوان نسبت به این مفهوم داشته اند، روشن فکران و رساله-نویسان، علت این دغدغه آشنایی آن ها با این مفهوم در فرنگستان بوده است. در این میان روشن فکرانی مانند طالبوف تبریزی علاوه بر کتاب هایی که خود با الهام از فرنگیان نوشته، به ترجمه رساله ها نیز پرداخته است، مانند رساله قانون اساسی ژاپن. اما دسته دوم که بسیار بااهمیت بوده و بیش از 100 رساله از آن ها باقی مانده است، رساله-نویسانی بودند که به نوشتن رساله پرداختند، در برخی از این رساله ها سرتاسر از قانون و اهمیت آن بحث شده است، مبنای رساله نویسان نیز دو مورد بوده، برخی از آن ها خواهان تقلید از فرنگستان بوده و برخی دیگر نیز سنت محمدی و قرآن را سر لوح قانون قرار داده، و متذکر می شوند. قانون نباید خلاف قوانین الهی باشد، این رساله نویسان که هر کدام تعریفی از قانون و ویژگی های آن ارائه داده اند که اهمیت مفهوم قانون را نشان می دهد سوال اصلی که در این پایان نامه مطرح می شود آن است که مفهوم قانون در نوشته های سیاسی عصر قاجار چگونه تکوین یافته است؟ پاسخ این سوال پس از بررسی ها، که در برخی رساله نیز آمده است این بود که مقدمات تکوین قانون اساسی فراهم شد. لذا با توجه به محدودیت قانون و گستردگی قدرت پادشاه هنوز شاه را مافوق قوانین می دیدند، و تکوین قانون تا انقلاب مشروطه که قانون را در تحدید قدرت پادشاه می دیدند، به طول انجامید. این پایان نامه با استفاده از روش کتابخانه ای به دنبال این بوده که مفهوم قانون را از نگاه رساله نویسان مورد بررسی قرار دهد و اهداف، ویژگی ها، تعریف قانون، لزوم و استقرار قانون و نسبت شریعت با قانون که همواره اهمیت داشته در برخی رساله ها مورد بررسی قرار دهیم
پژوهشگران	فردین مرادخانی (استاد راهنما)، محمد صارمی (دانشجو)