|
چکیده
|
«فنا» در معنای اصطلاحی آن، شامل دریافتهای متعددی از جانب صوفیان بوده است. بنابراین صوفیان، ماهیت «فنا» را به طور کلّی از دو لحاظ مورد بررسی قرار داده اند؛ یکی اینکه «فنای کلّی» باشد و «فنای ذات» صورت گیرد، دیگر اینکه «فنا» همراه با حفظ ذات باشد و فقط برخی از اوصاف معدوم شود. آشنایی با مبدأ اولیه و نهایت کار انسان که اکثر صوفیه در این زمینه متأثر از مبادی اسلام هستند، یکی از دلایل بارزی است که موجب ایجاد تلاش و کوشش برای رسیدن به هدف غایی هستی از طریق «فنا» و پاک شدن از برخی اوصاف، می شود. از جانبی رهایی از دنیای کثرات و رسیدن به آرامش واقعی در گرو رها شدن از دنیای ماده و رسیدن به مقام جمع است که پشت سر گذاشتن و نابود کردن اندیشه های مادّی و نفسانیِ صِرف از لوازم اساسی رسیدن به این مقام است. به طور کلّی می توان بسیاری از مباحث صوفیه را به نوعی در ارتباط با «فنا» دانست و از آنجا که غایت بسیاری از مراحل سلوک، به «فنا» ختم می شود، در نهایت، رهایی از خویشتن و توجه به حقّ بن مایۀ اصلی تفکرات و اعمال صوفیه به شمار می رود.
|