|
عنوان
|
پژوهشی بر هنر آینه کاری در خانه های قاجاری بافت تاریخی شهر یزد
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
شهر یزد آینه کاری خانه دورۀ قاجار
|
|
چکیده
|
آینه کاری یکی از هنرهای ظریف و پرکار وابسته به معماری است که از کنار هم گذاشتن قطعات کوچک و بزرگ آینه به وجود می آید. آینه کاری معمولاً در بخش های درونی بناهای مختف، ازجمله: اماکن متبرکه، کاخ ها و هم چنین منازل مسکونی مورد استفاده قرار گرفته که علاوه بر بُعد تزئینی دارای جنبه های مهم کاربردی نیز می باشد. اگرچه ردپای استفاده از این هنر را باید در بناهای مختلف دورۀ صفوی و یا حتی قبل از آن، پی گرفت؛ اماتوسعه و اوج این هنر را می توان در بناهای مختلف دورۀ قاجار مشاهده نمود. یزد یکی از شهرهایی است که به واسطۀ پابرجایی و ماندگاری بافت تاریخی آن می تواند در ارتباط با جنبه های مختلف هنر آینه کاری در خانه های دورۀ قاجار مورد مطالعه قرار گیرد. این پژوهش به دنبال آن است، تا به بررسی و شناسایی تکنیک ها و نقوش آینه کاری شده در این خانه ها پرداخته؛ و هم چنین جنبه های کاربردی این هنر در فضاهای مختلف آینه کاری شده را نیز، مورد مطالعه و تجزیه تحلیل قرار دهد. بر این اساس خانه های آینه کاری شدۀ شهر یزد شناسایی و فضاهای آینه کاری شدۀ آن ها مورد مطالعه و تجزیه تحلیل قرار گرفت. به نظر می رسد فضاهای آینه کاری شدۀ این خانه ها علاوه بر تزئینی بودن، دارای جنبه های کاربردی و حتی اجتماعی نیز می باشند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان این چنین اذعان نمود که: که درمجموع، استفادۀ هم زمان از دو تکنیک گچ بری برروی آینه و آینه کاری برروی گچ، با توجه به درصد (58%)، متداول ترین تکنیک در خانه های شهر یزد بوده است؛ هم چنین در ارتباط با نقوش؛ اشکال منظم هندسی با 90% و نقوش ختایی با 75%، پرکاربردترین ؛ و نقش کاسه بشقابی با (3/8%)؛ کم کاربردترین نقوش را در خانه های شهر یزد به خود اختصاص داده اند. اتاق آینه در 7/91% خانه ها در بخش های زمستان نشین خانه (شمالی و غربی) قرار داشته است که دارای کاربری های متعددی هم چون استفاده از آن ها در فصول سرد سال و هم چنین اختصاص دادن آن ها به افرادی با شأن و منزلت اجتماعی بالا و یا خویشاوندان نزدیک صاحب خانه به هنگام برگزاری مراسم های مختلف ازقبیل جشن و سرور و یا عزاداری بوده اند.
|
|
پژوهشگران
|
حمید عزیزی بندرآبادی (نفر اول)، سید فضل اله میردهقان اشکذری (نفر دوم)، فیروز مهجور (نفر سوم)
|