مشخصات پژوهش

صفحه نخست /سیر تغییرات ساخت‎های سببی ...
عنوان سیر تغییرات ساخت‎های سببی صرفی و نحوی در فارسی‎نو؛ پژوهشی پیکره_بنیاد
نوع پژوهش مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها ساخت سببی، فعل سببی ، سببی صرفی، سببی نحوی، زبان شناسی پیکره بنیاد
چکیده در پژوهش حاضر به بررسی پیکره- بنیاد ساخت‎های سببی زبان فارسی‎نو بر اساس رده‎شناسی دیکسون (2012) پرداخته‎ایم. بر ای این منظور، تعداد 30 کتاب از قرون چهارم تا هفتم و همچنین دو قرن اخیر انتخاب شد. از هر کتاب نیز تعداد تقریبی 10000 واژه به‎طور تصادفی انتخاب و ساخت‎های سببی آنها استخراج و براساس چارچوب مذکور، از نظر صوری تحلیل گردیده و قرن‎های مختلف نیز از نظر نوع فعل سببی و بسامد وقوع با یکدیگر مقایسه شده‎اند. پیکر‎ه‎ی این پژوهش شامل 4151 جملۀ سببی بوده‎است. نتایج تحلیل پیکره نشان داد که سببی‎های واژگانی بیشترین بسامد را به‎خود اختصاص داده‎اند و کمترین بسامد مربوط به سببی‎های تحلیلی است. البته کاربرد سازوکار تحلیلی محدود به قرن‎های اخیر می‎باشد و در قرون اولیه، نمونه‎ای از این نوع ساخت یافت نشد. این مسئله با سیر تغییر زبان فارسی از یک زبان ترکیبی به زبانی تحلیلی همسو است. نتیجه‎ی دیگر این پژوهش آن است که کاربرد ساخت‎های سببی از ابتدای فارسی نو به بعد تقریباً با سیر نزولی همراه بوده‎است به‎طوری‎که در قرن سیزدهم به کمترین میزان خود می‎رسد و سپس مجدداً در قرن اخیر، رو به افزایش می‎گذارد. یکی دیگر از دست‎آوردهای پژوهش اخیر آن ‎است که برخلاف ساخت‎های سببی تحلیلی که با افزایش بسامد روبرو بوده‎اند، از شمار سببی‎های صرفی کاسته شده‎است؛ به‎طوری‎که در فارسی‎نو متأخر فعل‎هایی نظیر "میراندن"، "آگاهاندن"، "شنواندن"، "گنداندن" و "فراموشاندن" که در قرون اولیه کاربرد داشته‎اند، کنار گذاشته شده‎اند.
پژوهشگران مریم بابااحمدی امانی (نفر اول)، مهرداد نغزگوی کهن (نفر دوم)