|
چکیده
|
تیره طوسک دارای 15 جنس و حدود 300 گونه است که گیاهانی بوته ای و علفی یکساله یا چندساله را شامل می شود. براساس فلورا ایرانیکا و فلور ایران این تیره دارای 6 جنس (Cephalaria، Scabiosa،Scabiosiopsis، Dipsacus و Pterocephalus) و نزدیک به 60 گونه در ایران می-باشد. نمونه های خشک موجود در هرباریوم های مختلف (BASU, TARI, FUMH, W, K, G, P, …) و نمونه-هایی که در فصل های رشد در سال های 97-1392 جمع آوری شده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. ریزساختار سطح رویی برگ و گرده این نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) برای داده های ریخت شناسی، ریزریخت شناسی سطح برگ و گرده شناسی 5 جنس انجام شد. علاوه بر این داده ها وارد آنالیز خوشه نیز شدند. در این مطالعه برای جنس Cephalaria هجده گونه (گونه های C. bojnordensis، C. chaldoranensis C. golestanica، C. qeydarensis، C. kleinii و C. torbatejamensis به عنوان گونه جدید و همچنین گونه های C. sublanata و C. subindivisa که مترادف گونه C. microcephala بودند به عنوان گونه هایی مجزا در نظر گرفته شدند. همچنین گونه های C. axillaris و C. integerrima که قبلاً واریته ای از C. microcephala بودند به سطح گونه ارتقاء یافتند)، برای جنس Dipsacusسه گونه، برای جنس Pterocephalus بیست و یک تاکسون (گونه های P. bazmanicus، P. estahbanicus، P. golestanicus و P. farsicus به عنوان گونه جدید پیشنهاد شدند. یکی از واریته های گونه P. kurdicus به سطح گونه ارتقاء یافت و P. viscosissimus به عنوان گونه مجزا در نظر گرفته شد. همچنین گونه P. integrifolius احیا و شرح داده شد)، برای جنس Lomelosia چهار تاکسون (یک گونه جدید پیشنهادی L. pinnatifida) و برای جنس Scabiosa هفده تاکسون معرفی شدند. تاکسونومی عددی صفات ریخت شناسی در جنس Cephalaria بیشتر گونه ها را از هم تفکیک نمود اما افراد گونه C. microcephala به همراه گونه های نزدیک آن تشکیل یک کمپلکس گونه ای را در آنالیز PCA می دهند، در جنس Dipsacus صفات ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی اپیدرم برگ و گرده شناسی به خوبی باعث تمایز گونه ها شد و طبقه بندی های سنتی در این جنس را نیز تأیید نمودند. در جنس Pterocephalus رنگ گل مهم ترین صفت در جدایی گونه های این جنس بود اما کاهش ابعاد صفات ریخت شناسی تعیین
|