|
عنوان
|
بررسی و تحلیل گونه های معماری اربابی روستایی دورۀقاجار (مطالعۀ موردی: خانه و اصطبل اربابی مهری خانم قراگوزلو در ورکانه-همدان)
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
معماری قاجار، ورکانه، خانۀ اربابی، اصطبل
|
|
چکیده
|
از گونههــای رایــج معمــاری متأخــر تاریخــی ایــران، بناهــای مختلــف اربابــی هســتند کــه نمونههایــی از آنهــا در دورۀ قاجــار ســاخته شــده و موردتوجــه حا کمــان شــهرها و روســتاهای محلــی ایــن دوره قــرار گرفتــه بــوده اســت. روســتای ورکانــه در دهســتان الونــد شــرقی، از توابــع بخــش مرکــزی شــهر همــدان بهفاصلـۀ 15کیلومتـری جنوبشـرقی و در درۀ ارزانفود-ورکانـه در منطقـهای کوهسـتانی قـرار دارد. ادارۀ ایــن روســتا در دورۀ قاجــار و پهلــوی توســط «نقیخــان و مهریخانــم قرا گوزلــو» بــوده اســت. از حضــور «خانـۀ اربابـی» و «اصطبـل پـرورش اسـب» بـاِخانـدان قرا گوزلوهـا در روسـتای ورکانـه دو بنـای تاریخـی فاصلــۀ بهترتیــب یکصــد و پانصــد متــری، خــار ج از بافــت روســتا بهجــا مانــده اســت در زمــرۀ بناهــای حکومتــی، بهعنــوان الگوهــای منتخــب دو گونــۀ متفــاوت معمــاری دربــاری محلــی و قابلقیــاس بــا مجموعـۀ بناهـای اربابـی «قراولخانـه» آقاولـر در تالـش اسـت کـه مـورد بررسـی و تجزیـه و تحلیـل قـرار خواهنــد گرفــت. هــدف اصلــی ایــن نوشــتار، شــناخت الگوهــا و دگرگونیهــای ایجادشــده در معمــاری ســنتی روســتایی، برمبنــای اندیشــهها و روشهــای تغییرشــکلیافته در دو نــو ع بنــای مختلــف اربابــی میدانـی بـهِ رو بـا روش توصیفـی - تحلیلـی ِدورۀ قاجـار و پـس از آن اسـت. بـر ایـن اسـاس، جسـتار پیـش معرفـی، تجزیـه و تحلیـل سبکشناسـانه و طبقهبنـدی عناصـر معمـاری روسـتایی و تحـولات اجتماعـی تأثیرگـذار در فرآینـد شـکلگیری معمـاری اربابـی دورۀ قاجـار در روسـتای ورکانـه میپـردازد. پرسـشهای ایـن جسـتار: نخسـت، چهعواملـی موجـب قرارگیـری ایـن بناهـا در خـار ج از بافـت روسـتا بـوده اسـت؟ دوم، ایـن بناهـای مـورد مطالعـه، چـه نسـبت از معمـاری منطقـه تأثیرپذیرفتـه و تأثیرگـذار بـوده اسـت؟ برآینـد پژوهـش نشـان میدهـد کـه براسـاس ویژگیهـای معمـاری، ایـن دو بنـا منفـک از بافـت روسـتای ورکانـه و بـا تأثیرپذیـری از معمـاری دربـاری و اروپایـی مرسـوم در دورۀ قاجـار بـا مصالـح بـومآورد سـاخته شـدهاند کـه خانـۀ اربابـی بـا نقشـۀ نیم چلیپایـی و شـیوۀ برونگـرا و اصطبـل اسـب بـا نقشـۀ مستطیلشـکل متقـارن سـاخته شـده اسـت
|
|
پژوهشگران
|
محمدابراهیم زارعی (نفر اول)، فاطمه باباعلی پور (نفر دوم)
|