|
عنوان
|
بررسی موقوفات تاریخی همدان و تاثیرگذاری در روند شکل گیری بناهای شهر از دوران صفوی تا پایان دوره قاجار
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
همدان، نهاد وقف، اسناد وقفی، رشد و توسعه شهری، دوران متأخر اسلامی
|
|
چکیده
|
نهاد وقف همواره اهمیت ویژه ای در تاریخ ایران اسلامی و حتی ایران پیش از اسلام داشته است. حکومت ها با وقف نمودن بناهای عام المنفعه در تلاش بودند تا از این طریق به رونق ساختار جامعه پرداخته و بتوانند بخشی از حیات اقتصادی خود را تأمین کنند. با توجه به اهمیت وقف در بافت شهرهای مهم دوره اسلامی، می توان تأثیر این پدیده را در شکل گیری مراکز شهری جستجو کرد. از آنجایی که شهر همدان از جمله شهرهای مهم ایران در دوران اسلامی است، مطالعه نهاد وقف و تأثیر آن در رشد عناصر کالبدی شهر از جایگاه ویژه ای در قرون متأخر اسلامی برخوردار است. بر این اساس پژوهشِ پیشِ رو در تلاش است تا با استفاده از مدارک موجود اعم از اسناد وقفی و گزارش های نگاشته شده در این زمینه، نقش وقف را در توسعه و رشد شهر همدان در قرون متأخر اسلامی پی گیری کند. مهمترین سؤالاتی که محور پژوهشِ حاضر را تشکیل می دهند عبارتند از: وقف در همدان چه تاثیری بر شکل گیری فضا های شهری و ارتباط انها با یکدیگر داشته است ؟ نقش حاکمیت ملی و محلی در موقوفات و بنا های مرتبط با ان چگونه است؟ تغییر در حاکمیت ملی از دوره صفوی تا قاجار در موقوفات چه تاثیری داشته است ؟ نهاد وقف چه تأثیری در رشد و توسعه فضاهای شهری همدان در قرون متأخر به ویژه دوره قاجار داشته است؟ ؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشتر عناصر اصلی بافت تاریخی شهر همدان وقفی بوده اند. در رشد و توسعه بناهای وقفی شهر همدان، حاکمیت وقت دوره قاجار نقش مهمی در حمایت از وقف بناهای عام-المنفعه داشته است؛ به عبارت دیگر بناهای وقفی شهر همدان، به قدری در شکل گیری ساختار شهری به ویژه در دوره قاجار نقش داشته اند، که اگر این بناها را از بافت شهری حذف کرد، عملاً عناصر شاخصی باقی نخواهد ماند.
|
|
پژوهشگران
|
محمدابراهیم زارعی (استاد راهنما)، محمدرضا نادری (دانشجو)
|