مشخصات پژوهش

عنوان	اثر میزان و جهت شیب بر رسوب و رواناب سطحی، مطالعه موردی: حوزه آبخیر گنبد
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	تندی شیب، شهرستان همدان، کرت فرسایش، فرسایش خاک میزان رسوب
چکیده	فرسایش، به علت اثرات فراوان اقتصادی و زیست محیطی همواره دغدغه بزرگی برای کشاورزان، مهندسان و سیاست گذران به شمار میآید. از آنجایی که شیب یکی از شاخص های مهم در فرایند فرسایش میباشد، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تندی و جهت شیب بر تغییرات رسوب و حجم رواناب سطحی در حوزه آبخیز گنبد واقع در شهرستان همدان انجام شد. در این حوضه، در سه دامنه جنوبی، شمالی و شرقی سه کرت استاندارد آزمایشی نصب شد. کرتها در ابعاد 24*1/8 متر طراحی و در شیب های نسبتا همگن و با مقادیر متفاوت تعبیه شدند. رواناب محتوی رسوب در مخازن ویژه ای جمع آوری و نمونه برداری شدند. در این خصوص،16 واقعه بارشی مستقل (1389-1392) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بررسی اثرهای تندی و جهت شیب و همچنین، اثر متقابل آنها با استفاده از آزمایش فاکتوریل در نرم افزار SAS 9.4 انجام شد. نتایج حاکی از معنی داری اثر شیب، جهت آن و همچنین، اثر متقابل آنها در هنگام وقوع رگبار، در میزان حجم رواناب تولیدی میباشد. بر اساس این نتایج، شیب های کوچک باعث معنی داری عامل تندی شیب شده و تاثیر بیشتری نسبت به مقادیر بزرگتر، در تولید رواناب داشته است. دلیل این امر، پوشش گیاهی متراکم و همچنین، بیشتر بودن میانگین سرعت نفوذ آب در خاک، در شیب های بزرگتر میباشد. از طرفی، در تولید رسوب، عامل تندی شیب معنی دار نبوده و جهت شیب نیز فقط در یکی از وقایع بارشی 16 گانه معنی دار بوده است. اثر متقابل آنها نیز در سه واقعه بارشی معنی داری را نشان میدهد.
پژوهشگران	رضا کردیان همدانی (نفر اول)، سعید آزادی (نفر دوم)، صفر معروفی (نفر سوم)، عبداله طاهری تیزرو (نفر چهارم)