|
عنوان
|
معنا شناسی صفات خداوند در انطباق خواتیم آیات قران بر محتوای ایات
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
معناشناسی، خواتیم آیات، صفات خداوند، سمیع، بصیر، علیم
|
|
چکیده
|
فلسفه کاربرد صفات و اسامی خداوند در خواتیم آیات قرآن موضوعی با اهمیت و در خور پژوهش می باشد. اینکه چرا در خاتمه برخی آیات قرآن اسامی و صفات خداوند ذکر شده و چرا در هر آیه نام یا صفتی خاص به تنهایی و یا مقارن با صفتی دیگر آمده است؟ با بررسی های زیاد، نهایتاً موضوع تحت عنوان " معنا شناسی صفات خداوند در انطباق خواتیم آیات قرآن بر محتوای آیات ( قلمرو بحث: صفات سمیع، بصیر و علیم ) قرار گرفته و این پرسش های در زمینه بحث سامان یافت: پرسش اصلی اینکه: با انطباق خواتیم آیات مشتمل بر سمیع، بصیر و علیم بر محتوای آیات، چه آثاری در تفسیر آیات به دنبال دارد؟ و دو پرسش فرعی اینکه: بر اساس نظریه ی معناشناختی آیات، چه رابطه ی معناداری میان صفات الهی ( سمیع، بصیر و علیم ) وجود دارد؟ و نیز: از طریق کشف ارتباط میان صدر و ذیل آیات قرآنی، چه نتایجی در تفسیر ساختاری آیه یا سوره حاصل می شود؟ روش در این پژوهش، تحلیلی – توصیفی است که با مراجعه به کتب مرتبط مرجع انجام شده است. در این پژوهش نخست سه واژه مورد نظر را از حیث معنای لغوی با استناد به امهات کتب لغت که اغلب به زبان عربی می باشند مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که پرداختن به معنای اصطلاحی در این پژوهش دارای اهمیت است، به دیدگاه های متکلمان نیز در این زمینه بـه صورت گذرا اشاره شده است. در فصل اصلی، سه واژه مورد نظر در برخی آیات قرآنی به عنوان نمونه از دیدگاه مفسران بحث شده و انطباق ذیل آیات منتخب با صدر آنها مـورد کاوش قرار گرفته است. برخی یافته های با ارزش در این زمینه اینگونه است: با توجه به اهمیت بسیار زیاد معناشناسی به عنوان نخستین دانش مورد نیاز برای فهم قرآن، سه واژه مورد نظر که 241 بار در کل قرآن برای خداوند به کار رفته اند هر یک دارای یک معنی بر اساس اصل وضع بوده لیکن با توجه به کاربرد آنها در طول زمان و در سیاق های گوناگون، گسترش یافته و صاحب معانی دیگری نیز شده و با توجه به اشتراک انسان و خدا در کاربرد این صفات، دارای معانی متفاوتی می باشند. معانی این واژه ها برای خداوند از چشم و گوش و دانش معمولی فراتر رفته و عمق دیگری یافته اند. از دیدگاه مفسران کاربرد هر واژه در پایان آیه، ناظر بر موضوع یا موضوعات مطرح شده در صدر آن آیه می باشد. برای مثال در آیه 110 سوره بقره که با « إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ » ختم شده، دلیلش
|
|
پژوهشگران
|
حسینعلی ترکمانی (استاد راهنما)، حسن مظاهری (دانشجو)
|