مشخصات پژوهش

عنوان	تأثیر خاک ورزی حفاظتی و مرسوم بر تنوع زیستی علف های هرز و کارایی مصرف آب و نیتروژن در تک کشتی و کشت مخلوط افزایشی سویا با آفتابگردان
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	چند کشتی، دانه های روغنی، راندمان استفاده از منایع، عملکرد دانه، نسبت برابری زمین
چکیده	سابقه و هدف : کشاورزی پایدار نوعی کشاورزی است که در جهت منافع انسان بوده، کارایی بیشتری در استفاده از منابع دارد و با محیط در توازن بالاتری است. یکی از راهکارهای کلیدی در کشاورزی پایدار بازگرداندن تنوع به محیط های کشاورزی و مدیریت مؤثر آن است. کشت مخلوط یکی از سیستم های کشاورزی پایدار است که در قیاس با تک کشتی، در استفاده از عناصر غذایی، آب و زمین کارایی بالاتری دارد. از طرفی شخم حفاظتی، آب، خاک و رطوبت خاک را حفظ کرده و عملکرد گیاه زراعی را افزایش می دهد. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر خاک ورزی حفاظتی و مرسوم بر تنوع زیستی و کارایی مصرف آب و نیتروژن در تک کشتی و کشت مخلوط افزایشی سویا (Glycine max (L.) Merr.) با آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش در دانشگاه بوعلی سینا به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال زراعی 93-1392 اجرا شد. خاک ورزی (خاک ورزی مرسوم و خاک ورزی حفاظتی با چیزل) و الگوهای مختلف کاشت (کشت خالص آفتابگردان و سویا با وجین علف های هرز، کشت خالص آفتابگردان و سویا بدون وجین علف های هرز، کشت های مخلوط افزایشی 30، 60 و 90 درصد سویا با آفتابگردان) به ترتیب به عنوان فاکتور اصلی و فرعی بودند. عملکرد دانه برای آفتابگردان و سویا تعیین شد. از شاخص نسبت برابری زمین (LER) برای مقایسه کارایی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص، استفاده شد. گونه، تراکم و بیوماس علف های هرز در تیمارهای آلوده به علف هرز تعیین شد. همچنین، جهت بررسی تنوع زیستی از شاخص های مارگالف و شانون-وینر استفاده گردید. تجزیه مرکب داده ها توسط نرم افزار آماری SAS 9.1 صورت گرفت. نتایج و بحث: بیشترین تراکم و بیوماس علف های هرز (به ترتیب 50/50 بوته در متر مربع و 50/312 گرم در متر مربع) به تیمار کشت خالص آفتابگردان بدون وجین در خاک ورزی با چیزل تعلق گرفت. کشت مخلوط در مقایسه با تک کشتی به طور معنی داری تراکم و بیوماس علف های هرز را تغییر داد به طوریکه، تراکم و بیوماس علف های هرز در سیستم کشت مخلوط کاهش یافت. همچنین، شاخص های تنوع شانون-وینر و مارگالف برای علف های هرز در کشت مخلوط کمتر از کشت خالص بود. کمترین میزان شاخص های تنوع شانون-وینر (22/1) و مارگالف (12/1) برای علف های هرز در تیمار 90 درصد سویا + آفتابگردان در خاک ورزی حفاظتی مشاهده شد.
پژوهشگران	محسن سیدی (نفر اول)، جواد حمزه ئی (نفر دوم)