|
عنوان
|
نگرش فقه شیعه و فقه شافعی در باب وظایف و صلاحیت های رئیس حکومت با تأکید بر نظریات آیت الله محمد مؤمن و شیخ یوسف قرضاوی.
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
واژگان کلیدی: حکومت وحاکم اسلامی، امامت و عصمت، نصب الهی، ولایت فقیه، خلیفه و خلافت، اهل حل و عقد، استخلاف، استیلا.
|
|
چکیده
|
چکیده: مسأله امامت یا خلافت از جنجالی ترین موضوعات در تاریخ اسلام و از اختلاف برانگیزترین مسائل و سبب شکل گیری بسیاری از مذاهب اسلامی قلمداد شده است. اصل حکومت در اسلام یک ضرورت عقلی است، موضوعی که هیچ یک از فرقه ها یا دانشمندان مسلمان به جز خوارج تا به حال درباره آن تردیدی به خود راه نداده است. همچنین مسأله رهبری دینی در اسلام سرفصل همه مسائل است؛ زیرا خطوط فکری و برنامه های مذهبی از آن نشأت می گیرد. خلافت یا امامت یکی از مسائل عمده مسلمین بوده، سبب شکل گیری مذاهب اسلامی و از جنجالی ترین موضوعات در اسلام است. تفکر سیاسی در اسلام حول محور حاکم اسلامی به عنوان خلیفه و امام موضوعیت یافته؛ و رویداد سقیفه در تاریخ اسلام از اهمیت نمادی برخوردار است. در این محل اولین مناقشات سیاسی برای تعیین جانشین پیامبر در تاریخ اسلام آغاز شد. در اسلام خلیفه یا امام عنوانی است، که به جانشین پیامبر داده می شود؛ او قدرت و مرجعیت در همه مسائل مدنی و دینی را دارد. رعایا مؤظفند، به اوامر خلیفه یا امام گردن نهاده، او را یاری کنند. البته در ماجرای سقیفه برای جانشینی پیامبر بیشتر از کلمه « امر» استفاده شده است. در ارتباط با ماهیت، حدود اختیارات و وظایف خلیفه یا امام، هیچ بحثی در سقیفه صورت نگرفت؛ بعدها در جریان شیعه و سنی، مباحثی پیرامون چگونگی موقعیت، ماهیت و وظایف آن مطرح شد. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است که با بهره گیری ازکتاب ها و منابع موجود در فقه شافعی و فقه شیعه سعی می شود، مطالب مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته، ابعاد و جوانب موضوع را از منظر نظام سیاسی خلافت و امامت، نظریه های مرتبط با آنها، پیدایش و تحولات اندیشه متفکران سیاسی فرق مذکور به ویژه نظرات آیت الله مؤمن و شیخ قرضاوی را به شیوه تحلیلی و توصیفی بررسی نماید. در حوزه این پژوهش، با این پرسش محوری و کلیدی مواجه هستیم که: « وظایف و صلاحیت های رئیس حکومت از نظر فقه شیعه و فقه شافعی با تأکید بر نظریات آیت الله مؤمن و شیخ قرضاوی چیست؟» در پاسخ چنین گزاره ای فرضیه مورد نظر آن است که: « به نظر می رسد با توجه به نظر آیت الله مؤمن در فقه شیعه وظایف و صلاحیت های رئیس حکومت همان وظایف و صلاحیت های پیامبر است؛ و نیز با توجه به نظرشیخ قرضاوی در فقه شافعی وظایف وصلاحیت ها از طرف مردم که رئیس حکومت را انتخاب کرده اند، به او تفویض شده
|
|
پژوهشگران
|
آیت مولائی (استاد راهنما)، عباس نامداری کرم اله (دانشجو)
|