|
عنوان
|
مطالعه تاریخی و باستان شناسی محوطه اسلامی اَنداجین شهرستان بهار (استان همدان)
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
واژه های کلیدی: شهرستان بهار، اَنداجین، قُرُق، ایلخانیان، مطالعات تاریخی و باستان شناسی
|
|
چکیده
|
چَمنِ اَنداجین یکی از محوطه های شاخص و وسیع دوران اسلامی استان همدان است که در 8 کیلومتری شمال شهر همدان قرار گرفته است. در این پژوهش محوطه اَنداجین با هدف شناسایی و معرفی جغرافیای تاریخی، پیشینه فرهنگی و داده های فرهنگی برجای مانده از محوطه به صورت مطالعات میدانی (بازدید و بررسی از محوطه توسط نگارنده) و مطالعات کتابخانه ای انجام پذیرفت. وضعیت تاریخی و داده های فرهنگی برجای مانده از محوطه مهمترین مسئله ایست که در جریان این پژوهش باید به آن جواب داده شود. پیشنه ی فرهنگی و استقرار اصلی در این محوطه بر اساس داده های فرهنگی (بقایای معماری، گورستان و سفال های سطحی) بر جای مانده از آن، به قرون میانه اسلامی بر می گردد و تداوم فرهنگی آن تا دوره صفوی و قاجار نیز ادامه داشته است. به طور کلی سفالینه های اسلامی این جای نام از تنوع زیادی برخوردار بوده است و به دو گروه عمده سفال های بدون لعاب و لعاب دار تقسیم می شوند. سفال های ساده و بدون لعاب این محوطه نیز خود به سه گروه سفال با نقش کنده، نقش افزوده و نقش قالب زده طبقه بندی می شوند. ظروف لعاب تکرنگ فیروزه ای و لاجوردی و نقاشی زیر لعاب از عمده ترین و شاخص ترین ظروف سفالی لعابدار محوطه به شمار می آیند. در این بین در میان ظروف سفالی زیرلعابی، سفالینه های مشهور به سلطان آباد با نقوش لاجوردی و سیاه در زمینه شفاف سفید نیز دیده می شود. بر اساس پراکندگی گسترده ی آثار معماری، سفالینه های لعابدار و بدون لعاب ادوار سلجوقی و ایلخانی در سطح وسیعی از محوطه می توان به وسعت زیاد منطقه پی برد. بر اساس اشارات مورخان اسلامی (با اسامی و اشارات متعدد از قبیل مرج قراتکین، دای مَرج، ایسن قتلغ، قُرُق و...)، داده های برجای مانده از محوطه و نیز به سبب نزدیکی آن با شهر همدان و بهار، در دوران ایلخانی، یکی از مراکز بزرگ جمعیتی و احتمالاً اردوگاه نظامی به شمار می آمده است. با این حال استقرار اصلی محوطه اسلامی اَنداجین بر اساس داده های فرهنگی بر جای مانده به دوره ایلخانی باز می گردد.
|
|
پژوهشگران
|
مریم محمدی (استاد راهنما)، مصطفی رضایی (دانشجو)
|