مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تحمل به خشکی در برخی ارقام آفتاب گردان با استفاده از شاخص های تحمل
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	آفتاب گردان، تجزیه به مؤلفه های اصلی، شاخص های تحمل به خشکی، عملکرد دانه.
چکیده	تنش خشکی هر ساله سبب از بین رفتن بخش زیادی از محصولات زراعی جهان می شود. شناسایی و اصلاح گیاهان متحمل یکی از مناسب ترین روش ها، جهت مقابله با این تنش است. برای شناسایی متحمل ترین رقم آفتاب گردان به تنش خشکی و گزینش بهترین شاخص تحمل، آزمایشی روی هشت رقم آفتاب گردان در سال 1392 در محل مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در این پژوهش تنش آبی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه در قالب آزمایش کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اعمال شد. سطوح آبیاری در کرت های اصلی و ارقام در کرت های فرعی قرار گرفتند. پس از رسیدگی کامل، کرت های بدون تنش و تنش دیده برداشت شد و تجزیه آماری روی داده ها انجام شاخص تولید میانگین ،(MP) شد. مهم ترین شاخص های اندازه گیری شده شامل شاخص متوسط عملکرد یا میانگین بهره وری و شاخص (YI) شاخص عملکرد ،(STI) شاخص تحمل به تنش ،(GMP) میانگین هندسی قابلیت تولید ،(HARM) هارمونیک بودند. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که صفت تعداد دانه در طبق از (SNPI) میزان محصول تنش و غیرتنش صفت وزن هزار دانه حساسیت بیشتری داشت. بیشترین کاهش عملکرد مربوط به رقم ایروفلور با 894 کیلوگرم در هکتار و کمترین کاهش عملکرد به ترتیب مربوط به رقم آجیلی و رقم پومار با 221 و 222 کیلوگرم در هکتار بود. با این حال رقم پومار در هر دو شرایط رطوبتی کمترین عملکرد را تولید کرد. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی نیز مشخص کرد که شاخص های برای گزینش ارقام متحمل، مناسب ترین شاخص و بر اساس نمودار بای پلات رسم شده ارقام آجیلی و مستر YI و SNPI متحمل ترین، در حالیکه ایروفلور و گابور حساس ترین ارقام به تنش خشکی شناخته شدند.
پژوهشگران	فرهاد حسن طهرانی (نفر اول)، امیرحسین کشت کار (نفر دوم)