|
عنوان
|
تأملی دوباره به اصل رضایی بودن صلاحیت در عملکرد دیوان بین المللی دادگستری
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
دیوان بین المللی دادگستری، اصل رضایی بودن، رسیدگی مشورتی، رسیدگی ترافعی، رویه قضایی بین المللی، رضایت دولتها
|
|
چکیده
|
اصل رضایی بودن یکی از شاخصه های اصلی رسیدگی قضایی در جامعه بین الملل امروز به شمار می رود. این نکته که دیوان بین المللی دادگستری نمی تواند بدون رضایت یک دولت وارد رسیدگی قضایی گردد، ریشه در اساسنامه این دادگاه جهانی دارد که فلسفه آن را نیز باید در ساختار تکامل نیافته جامعه جهانی جُست. با این حال از آنجا که بسیاری این اصل را با مفهوم بسط دادگستری و گسترش عدالت منافی دانسته اند، انتقادات بسیاری نسبت به آن مطرح شده است. لیکن علیرغم تمامی این انتقادات، دیوان بین المللی دادگستری کوشیده است- تقریباً بدون هیچ استثنایی- از این اصل بنیادین در تمامی رسیدگی های ترافعی حراست کند. ولی بررسی رویه قضایی دیوان در عرصه صلاحیت مشورتی گویای نوعی نرمش در اعمال اصل رضایی بودن به شمار می رود. به اختصار باید گفت، دیوان از یک سو با تاکید بر رضایت دولتها به عنوان پیش شرط هر گونه اظهار نظر ترافعی، توانسته است جایگاه رفیع خود را به عنوان یک نهاد قضایی بی طرف و خالی از شائبه های سیاسی حفظ نماید و از سوی دیگر، با ارائه تفسیری پیشرو از اصل رضایی بودن در عملکرد مشورتی خود، به دور از باریک اندیشی های سنتی، جایگاه خود را به عنوان رکن اصلی قضایی ملل متحد بازیابد. در حقیقت، ایجاد نوعی موازنه میان این «دوگانگی کارکرد» را باید شاهکار قاضی دادگاه جهانی برای تکمیل اندیشه دادگستری در نظم حقوقی بین المللی توصیف کرد.
|
|
پژوهشگران
|
جمشید ممتاز (نفر اول)، مسعود علیزاده (نفر دوم)، شهرام زرنشان (نفر سوم)
|