مشخصات پژوهش

عنوان	تأثیر فوت و حجر بر اجرای قراردادهای تسهیلات بانکی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	فوت، حجر، ورشکستگی، قراردادهای تسهیلاتی، ادامه قرارداد، انحلال قرارداد، وصول مطالبات.
چکیده	در نظام بانکداری غربی اعطای وام و تسهیلات در قالب عقد قرض صورت می گیرد. در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و آیین نامه های آن، پرداخت وام و اعتبار به افراد در قالب عقود اسلامی صورت می گیرد. یکی از مشکلات موجود در ادامه قرارداد و بازپرداخت تسهیلات اعطایی، موت و حجر مدیونین قراردادهای بانکی می باشد. در عقود جایز موضوع اعطای تسهیلات با توجه به ماده 954 قانون مدنی عروض موت و حجر بر هریک از طرفین قرارداد باعث انفساخ آن می شود. معمولاً بانک ها به منظور نیل به اهداف خود از اعطای تسهیلات در این گونه از عقود با انعقاد قراردادهای الحاقی ترجیح می دهند که عملیات موضوع تسهیلات به نحوی ادامه یابد. بنابراین با استفاده از راهکارهایی از جمله درج عقود مذکور در ضمن عقد لازم صلح یا تصریح به وصایت بانک پس از فوت تسهیلات گیرنده، مانع از انحلال عملیات موضوع تسهیلات می شوند. در عقود لازم از یک سو قانون مدنی در مواد 219 و 231، تسری آثار عقود به قائم مقام قانونی افراد را پذیرفته و از سوی دیگر ماده 231 قانون امورحسبی به حال شدن کلیه دیون مؤجل متوفی پس از فوت تصریح دارد. با در نظرگرفتن این مسئله که قراردادهای اعطای تسهیلات در قالب وام به افراد اعطا می شوند و در لغت وام به معنای قرض و دین آمده است، نفی صلاحیت از قانون امور حسبی منطقی نبوده و بانکها حق تصمیم گیری در خصوص وصول یکباره مطالبات یا توافق با ورثه در خصوص ادامه قرارداد را خواهند داشت. با توجه به عدم شمول ماده 231 قانون امورحسبی بر حجر راهکار مورداستفاده در قراردادهای لازم، ادامه قرارداد با قیم یا نماینده محجور می باشد. در ورشکستگی اداره و مدیرتصفیه به نمایندگی از تاجر، وظیفه حفظ اموال، پرداخت دیون و ایفای تعهدات تاجر ورشکسته را به عهده دارند. البته آثار عقود و تعهدات منعقده به شخص تاجر تسری یافته و با رضایت بانک به عنوان بستانکار، قرارداد اعطای تسهیلات ادامه می یابد. در مرحله وصول مطالبات، بانک ها با اخذ تضمینات دریافتی از مشتریان از جمله بیمه های اعتباری، بیمه عمر مانده بدهکار، وثایق عینی، چک و سفته، قرارداد لازم الاجرای بانکی و برداشت از حساب متعهدین و ضامنین به استناد مقررات و شرایط عمومی حساب جاری، وصول مطالبات را در صورت عروض فوت، حجر و ورشکستگی بر تسهیلات گیرندگان تضمین می نمایند. در این مور
پژوهشگران	فیض الله جعفری (استاد راهنما)، مریم پارسافرد (دانشجو)، احمد رضوانی مفرد (استاد مشاور)