|
چکیده
|
در میان عوامل مؤثر در افزایش تولید و بهره وری آب آبیاری، مسئله ی خاک ورزی و روش های مختلف آن نقش مهمی را ایفا می-کند. از طرفی یکی از روش های مهم افزایش راندمان و مدیریت سیستم آبیاری سطحی جویچه ای، نحو ه ی خاک ورزی مزرعه و انتخاب ابعاد سطح مقطع جویچه می باشد که تأثیرات مستقیمی بر ویژگی های هیدرولیکی خاک می گذارد. به همین منظور برای بررسی اثر روش های مختلف خاک ورزی بر ویژگی های هیدرولیکی آبیاری سطحی جویچه ای آزمایشی در شمال استان خوزستان در خاکی با بافت سیلتی رسی لوم و شرایط اقلیمی گرم و نیمه خشک اجرا شد. بدین صورت که با انجام دو شیوه عملیات خاک ورزی چهار تیمار مورد آزمایش شامل: دو تیمار خاک ورزی مرسوم CT1و CT2 (شخم با گاوآهن برگردان دار+ 2دیسک عمود برهم) و دو تیمار کم خاک ورزی MT1 و MT2(اعمال 2 دیسک عمود بر هم) با فواصل پشته های 6/0 و 75/0 متر و طول جویچه ها 50 متر در سه تکرار به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اعمال شده و خصوصیات هیدرولیکی آبیاری سطحی(ضرایب معادله نفوذ و ضریب زبری، پیشروی و پسروی، حجم آب نفوذیافته و رواناب) اندازه گیری، شبیه سازی (مدل WinSRFR4.3.1) و با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شیوه خاک ورزی و عرض جویچه باعث تغییر معنی داری در ضرایب k,f0 و n شد. به طوری که با کاهش خاک ورزی و فاصله جویچه ها ضرایب نامبرده به طور محسوسی افزایش یا کاهش یافت. اثرات متقابل خاک ورزی در عرض جویچه بر روی ضرایب(n, f0 , k) در سطح 1% و بر روی پارامتر a درسطح احتمال 5% تأثیر معنیداری داشت. نتایج شبیه سازی نیز نشان داد که مدلWinSRFR توانایی قابل قبولی در شبیه سازی هیدروگراف دبی ورودی - خروجی، پیشروی پسروی و عمق نفوذ آب در طول جویچه را دارد. علی رغم ثابت بودن دبی ورودی در آبیاری دوم همانند آبیاری اول تا زمان قطع جریان، میزان حجم آب نفوذ یافته در طول جویچه و میزان رواناب محاسبه شده توسط مدل به ترتیب کاهش و افزایش داشته است. بیشترین میانگین خطای مدل مربوط به برآورد حجم نفوذ در طول جویچه (6/16 درصد) و برآورد حجم رواناب (7/22درصد) می باشد. کمترین میزان خطا ( (RMSEبین داده های مزرعه و شبیه سازی مدل با 54/0 در روش کم خاک ورزی می باشد. براساس نتایج مدل بیشترین حجم رواناب و نفوذ عمقی به ترتیب در تیمارهای CT1و CT2
|