مشخصات پژوهش

عنوان	معناشناسی واژه های شر ، وسواس و خناس در قران کریم
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	قرآن کریم، معناشناسی تاریخی و توصیفی، شر، وسواس و الخنّاس
چکیده	معناشناسی واژگان، مسأله ای است که از دیرباز مورد توجه زبانشناسان بوده است؛ چون شناخت معنای دقیق واژه ها و بیان تعریفی جامع برای آن ها، می تواند پاسخ گوی بسیاری از سوالات دانش پژوهان قرآنی باشد. دانش معناشناسی یکی از شاخه های جدید زبان شناسی است که، وظیفه بررسی معنا با رویکردها و مبانی جدید را مورد مطالعه قرار می دهد. معناشناسی واژگانی در این پژوهش بسیار کارساز بوده است. این نوشتار، واژه های «شر، وسواس و الخنّاس» را با هدف دست یابی به معنای دقیق تاریخی، توصیفی، در بافت و سیاق آیات قرآن، با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی از نوع تحلیل معناشناسانه، مورد بررسی قرار داده است. در معناشناسی تاریخی به معنای اصلی ماده « شرّ، وسوس و خنس» با استناد به اشعار عصر جاهلی، توجه شده است. واژه شرّ دچار تحول معنایی از نوع تعمیم معنایی، وسواس و الخنّاس دچار تخصیص معنایی شده اند، زیرا با توجه به کاربرد قرآنی آن ها، برای شیطان آمده اند. در معناشناسی توصیفی نیز ارتباط واژه های مربوطه با واژه های هم نشین و جانشین بررسی شده که، مهم ترین ویژگی واژگان در محور جانشینی، تناسب معنایی و گاهی صوتی واژگان با مفهوم مورد نظر و پیام آیه است. مهم ترین ویژگی واژگان آیه در محور هم نشینی، هماهنگی و انسجام واژگان با یکدیگر است که از نظر معنایی بسیار تناسب دارند. حاصل مطالعه تاریخی این است که اعراب جاهلی شر را مفهومی محدود به بدی و گرفتاری می دانند، و واژه وسواس و الخنّاس با توجّه به معانی دوره جاهلی دچار تخصیص معنایی شده اند. چون در قرآن، اکثر موارد برای شیطان کاربرد داشته اند.
پژوهشگران	مرتضی قائمی (استاد راهنما)، پریسا مرسلی (دانشجو)