|
چکیده
|
چکیده: فرهنگ کورا-ارس (Kura-Araxes) در اواسط هزاره ی چهارم ق.م(حدود 3000 ق.م)در قفقاز و حوزه ی دریاچه ی ارومیه گسترده شد؛ و تا آناتولی و لوانت هم گسترش یافت. به نظر می رسد که، براساس بقایای فرهنگ مادی و مجموعه باستان شناختی آن، فرهنگ کورا-ارس معرف حضور و توسعه یک قوم واحد در پایان هزاره چهارم ق.م باشد. از منظر شکل گیری، رشد و توسعه این فرهنگ به مرزهای جنوبی تر از رودخانه ی ارس در گاهنگاری های باستان شناسی برای آن تقسیم بندیهای دوره ایI ,II, III وجود دارد. براساس شواهد باستان شناختی به نظر می رسد که فرهنگ کورا-ارس در دوره ی دوم یا همان کورا-ارس II به شمال غربی فلات ایران راه یافته بود؛ به گونه ای که در هزاره ی دوم ق.م آذربایجان،غرب فلات ایران و دشت قزوین در پهنه ی فرهنگی یانیق قرار می گیرد. محوطه ی باستانی تپه پیسا در استان همدان واقع شده که فاصله ی آن با تپه ی باستانی هگمتانه دو و نیم کیلومتر است. در این محوطه بیش از 29 لایه باستانی شناسایی شده است و در سال 1377 به شماره 2023 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، بر طبق مطالعات باستان شناسی و لایه نگاری سالهای اخیر مشخص گردید که این مکان یک زیستگاه مربوط به فرهنگ یانیق (IV گودین ) و سپس دوره ی مفرغ میانی گودینIII بوده است پس از آن زیستگاه تا دوره تاریخی اشکانی متروکه سپس در این دوره برای مدت کوتاهی مسکون بوده است.در حال حاضر وسعت این محوطه بالغ بر 7 هکتار است که شامل سه پشته منفصل از هم به نامهایa.b,c است. طی کاوشهای فصل سوم در محل یک کارگاه ابزار سازی در ضلع شمالی پشتهa در کنار یک کوره تعداد زیادی قطعات استخوانی کار شده به همراه قطعات سنگ چخماق یافت شد که مطالعات اولیه حاکی از ساخت آنها به صورت اشیاء تزئینی و یا آئینی است. تمام این قطعات از استخوانهای مشخص مانند استخوان انگشت و یا کتف برخی حیوانات ریز جثه مانند پرندگان و یا گربه سانان ساخته شده اند. سپس با ایجاد سوراخ برای عبور رشته نخ امکان اتصال آنها با هم فراهم گردیده است. مهم اینکه استخوانها بعد از کارشدن توسط حرارت کوره به رنگ سیاه- خاکستری متمایل شده اند بحثی که در برخی دوره های متاخرتر برای تغییر رنگ در خصوص اشیاء عاجی و استخوانی عمل شده است. درمجموع هدف از انجام این پژوهش ارائه پاسخی مستند به سابقه ساخت اینگونه اشیاء از لحاظ تکنیکی ، بررسی نو اعتقادات آئینی و همچ
|