مشخصات پژوهش

عنوان	معناشناسی واژه«سلطان» در آیات قرآن و روایات شیعه
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	قرآن کریم؛روایات شیعه؛ مفردات قرآن؛ معناشناسی؛ سلطان.
چکیده	امروزه تفسیر نوین قرآن با محوریت معنا شناسی نیاز مبرم پژوهش های قرآنی است. با این روش می توان به لایه های بافت درونی قرآن پی برد و دلالتهای آن ها را بهتر فهمید. از آن جایی که معنا شناسی در حوزه دانش زبان شناسی قرار دارد یکی از بهترین روش ها برای تفسیر و تأویل استوارتر آیات قرآن کنکاش زبان شناسانه در باره آنها است.این پژوهش بر مبنای همین اندیشه به بررسی معنی شناسی یکی از واژه های برجسته قرآن؛ یعنی واژه « سلطان » پرداخته است. تلاش گردیده با استخراج حوزه های معنایی آن و تحلیل آنها ، چگونگی تنوع و نیز استواری معانی واژه سلطان در آیات مشتمل بر این واژه ارائه گردد . بدین منظور، پس از تحلیل لغوی این واژه و دقت و درنگ در سیر تاریخی آن ، آیات قرآن و روایات شیعه مورد بررسی قرار گرفته و با تحلیل آنها بر مبنای تفاسیر و شروح و کشف ارتباط بین سور و آیات مبتنی بر این واژه ، شبکه معنایی این واژه استخراج گردیده است که عبارتند از: دلیل و برهان ، قدرت و سلطه فکری و ظاهری(مادی) معجزه و سند حقانیت و آنچه بیانگر وحی و ارتباط سماوی باشد و به ندرت به معنای عذر و بهانه نیز استعمال شده است. واژه سلطان در روایات شیعی گویای آن است که این واژه علاوه بر دربرداشتن اشتراک معنایی بسیار با مفهوم سلطان در آیات قرآن،در مواردی نیز دارای مفهوم سیاسی است.حال آنکه این معنا در آیات قرآن برای واژه سلطان به طور مستقل نیامده است .از رهگذر این پژوهش به دست آمد که برای درک مفهوم استوار مفردات و مصطلاحات قرآنی ، عواملی مانند: توجه به سنت معصومین(ع) در قالب روایات و ادعیه ، توجه به معنای وضعی و طبیعی الفاظ ، تحلیل شرایط زبان شناختی بستر نزول، شناخت زبان وی‍‍‍‍ژه قرآن و تشکیل شبکه معنایی واژگان امری ضروری است.
پژوهشگران	کرم سیاوشی (استاد راهنما)، ابراهیم وکیل (دانشجو)