|
عنوان
|
پراکندگی و اثرات زیست محیطی فلزات سنگین در خاکهای اطراف روستای ایلانلو، شمال غرب کبودرآهنگ، استان همدان
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
فلزات سنگین، معیار ارزیابی خطر، تحلیل مکانی، کریجینگ خطی، شهرستان کبودرآهنگ
|
|
چکیده
|
مخاطرات زیست محیطی مانند آلودگی خاک نسبت به فلزات سنگین به دلیل رشد روزافزون جمعیت، صنعت و تخریب منابع طبیعی به عنوان یکی از پیامدهای جهان امروزی بیش از پیش مورد توجه محققان قرار گرفته است. با توجه به عدم اطلاعات کافی از وضعیت پراکنش فلزات سنگین در خاکهای شهرستان کبودرآهنگ این پژوهش با هدف تحلیل مکانی و ارزیابی زیست محیطی غلظت کل و زیست فراهمی برخی از فلزات سنگین شامل آرسنیک (As)، باریم (Ba)، کادمیوم (Cd)، کبالت (Co)، کروم (Cr)، مس (Cu)، نیکل (Ni)، سرب (Pb)، آنتیموان (Sb)، وانادیوم (V) و روی (Zn) انجام شد. بدین منظور از بخشهای سطحی خاک (تا عمق 25سانتیمتر)، تعداد 36 نمونه در پاییز 1392 از منطقه مورد مطالعه برداشت شد. این نمونه ها با استفاده از تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) و روش دستگاهی پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) اندازهگیری شدند. طبق مطالعات XRD، چهار نوع کانی رسی شامل ایلیت، کائولینیت، اسمکتیت و کلریت در نمونههای خاک تشخیص داده شد. به منظور تعیین میزان شباهت و تفاوت عناصر با یکدیگر نیز از تجزیههای آماری نظیر روابط همبستگی، تجزیه خوشهای (CA) و تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) استفاده شد. تجزیه خوشهای غلظت کل دارای دو شاخه، شامل شاخه A در ارتباط با سنگ-های کربناته منطقه و شاخه B مرتبط با سنگشناسی منطقه (عمدتاً بازالتها)، هستند. تجزیه خوشهای غلظت عناصر زیستفراهمی در ارتباط با رفتار شیمیایی عناصر دو شاخه مجزا، شاخه A عناصری با مقاومت بالا در مقابل انحلال با اسید کلریدریک و شاخه B عناصری با مقاومت پایین در مقابل انحلال با اسید کلریدریک (HCl) را نشان میدهد. تجزیه تحلیل مؤلفه اصلی غلظت عناصر کل، 5 مؤلفه را نشان داد که عناصر با توجه به ارتباط شیمیایی و سنگشناسی در یک گروه قرار میگیرند. تجزیه تحلیل مؤلفه اصلی غلظت عناصر زیست فراهمی دارای 6 مؤلفه اصلی بوده که اغلب از نظر رفتار شیمیایی عناصر گروهبندی شده است. شاخصهای آلودگی شامل شاخص زمینانباشت (Igeo)، ضریب غنیشدگی (EF)، شاخص آلودگی (Cif)، شاخص درجه آلودگی (mCd)، شاخص مخاطره زیستی (Eri)، شاخص پتانسیل مخاطره زیستی (RI) و معیار ارزیابی خطر (RAC) به منظور تعیین شدت آلودگی منطقه ناشی از فلزات سنگین محاسبه شدند. نتایج شاخص زمینانباشت در غلظت کل بیانگر آن است که عناصر آنتیموان، آرسنیک و کادمیوم به ترتیب با مقادیر میانگین 54/5
|
|
پژوهشگران
|
بهروز رفیعی (استاد راهنما)، رقیه گرجی (دانشجو)
|