مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی آثار اقتصادی،اجتماعی و محیط زیستی پایین رفتن سفره آب زیر زمینی و اثرات آن بر سرمایه گذاری و تولید بخش خصوصی دشت همدان- بهار
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	افت سطح آب، کیفیت آب، کیفیت خاک، مهاجرت، سطح زیرکشت، کارایی مصرف آب، اشتغال، درآمد
چکیده	در استان همدان، آب زیرزمینی نقش تعیین کننده در تأمین آب شرب سالم و بهداشتی ایفا می نماید. این منابع محدود، با توجه به خشکسالی های اخیر بسیار آسیب پذیر می باشند و حفظ آنها از نظر کمی و کیفی دارای اهمیت فوق العاده ای است. یکی از مهمترین دشت های این استان، دشت همدان- بهار می باشد، اما بهره برداری های بیش از حد باعث افت سطح ایستابی بخصوص در نواحی مرکزی دشت گردیده است. در سال های اخیر بدلیل گسترش سطح زیرکشت محصولات با نیاز آبی بالا(سیب زمینی و یونجه) و برداشت های بی-رویه، سطح آب در این دشت به شدت کاهش یافته و آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع تأمین کننده آب مورد نیاز این دشت با خطر جدی تخریب مواجه گردیده است. نظر به بیلان منفی آب های زیرزمینی استان، رسیدن به تعادل عرضه و تقاضای آب کشاورزی از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و همچنین زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است. بنابراین هدف از مطالعه حاضر، درک جنبه های مهم اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی افت سطح آب زیرزمینی و تجزیه و تحلیل دقیق این چالش ها و کمی کردن آن در دشت همدان-بهار می باشد. بر اساس یافته های تحقیق بیش از 5/72 درصد از افراد جامعه معتقدند که پایین رفتن سطح آب زیرزمینی باعث بیکاری در بخش کشاورزی در مناطق روستایی می گردد. همچنین انگیزه سرمایه گذاری های جدید در زمینه تولید بویژه در بخش کشاورزی را کاهش داده است. 61 درصد از افراد نمونه بر این باورند که پدیده مهاجرت به گسترش حاشیه نشینی در مناطق شهری منجر می شود. بررسی روند تغییرات سطح زیرکشت محصولات زراعی و در نتیجه حجم تولید این محصولات نشان می دهد که در اثر افت سطح آب زیرزمینی در سال های مختلف درآمد ناخالص کشاورزان بر اساس قیمت های ثابت از مقدار 1265 میلیارد ریال در سال 1379 به 1755 میلیارد ریال در سال 1391 افزایش یافته است. همچنین نتایج نشان می دهند که بطور میانگین به ازای استخراج هر مترمکعب آب در دشت همدان-بهار در حدود 0052/0 نفر روز کار اشتغال صورت گرفته است. به عبارت دیگر مشخص می گردد که بطور میانگین هر نفر روز کار اشتغال در بخش کشاورزی در نتیجه بهره برداری از 185 مترمکعب آب امکان پذیر بوده است. همچنین نتایج نشان می-دهند که بطور متوسط در ازای هر مترمکعب آب در حدود 2375 ریال سرمایه گذاری در بخش کشاورزی صورت پذیرفته است. بررسی شوری آب آبیاری نشان می دهد که حدا
پژوهشگران	سمیرا اخوان (همکار)، حمید بلالی (همکار)، یوسف رضایی (همکار)