استافیلوکوکوس اورئوس باعث مسمومیت غذایی از طریق رها سازی انتروتوکسین ها در انواع غذاها می شود. این باکتری ممکن است در ضمن فرآوری مواد غذایی از طریق دست های آلوده کارگران و وسایل آلوده مخصوص فرآوری وارد مواد غذایی شود. مواد غذایی عرضه شده در اغذیه فروشی ها مانند سمبوسه و فلافل پتانسیل بالایی جهت آلودگی به انواع میکروارگانیسم ها و ایجاد بیماری های غذازاد را دارند. با توجه به اهمیت آلودگی میکروبی این فرآورده ها، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی حضور ژن های مولد انتروتوکسین کلاسیک (A-E) در استافیلوکوکوس اورئوس جدا شده از نمونه های سمبوسه و فلافل سرخ نشده، عرضه شده در اغذیه فروشی های سلف سرویس سطح شهر همدان در سال 1394 تا 1395 انجام شد. تعیین هویت کلیه جدایه های استافیلوکوکوس اورئوس بر اساس خصوصیات کشت و آزمون های بیوشیمیایی انجام شد و سپس با روش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR)، حضور ژن های femA و انتروتوکسین های کلاسیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از مجموع 120 نمونه سمبوسه و فلافل مورد مطالعه، تعداد 57 نمونه (5/47%) به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده بودند. همچنین بررسی 56 جدایه تایید شده به روش ملکولی، نشان داد که بیشترین فراوانی ژن های کدکننده انتروتوکسین ها، متعلق به ژن انتروتوکسین A با تعداد 20 (71/35٪) بود. بعلاوه، بیشترین میزان آلودگی به جدایه ها در مواد غذایی مورد مطالعه مربوط به سمبوسه جمع آوری شده در فصل گرم بود. با توجه به میزان نسبتا بالای آلودگی نمونه ها به استافیلوکوکوس اورئوس های واجد ژن های کدکننده انتروتوکسین (ها) و خطر بالقوه آن برای سلامت مصرف کنندگان این مواد غذایی، بکارگیری اقدامات کنترلی، رعایت اصول بهداشتی، آموزش افراد شاغل در این زمینه و نظارت بیشتر ارگان های مسئول بر نحوه تولید این مواد غذایی لازم و ضروری به نظر می رسد. لذا تشخیص این جدایه ها و کنترل منبع آلودگی سمبوسه و فلافل باید به عنوان بخشی از استانداردهای کنترل کیفی اغذیه فروشی ها مورد توجه قرار گیرد.
