زینب صادقی دهکردی

چکیده: هپاتوزئونوزیس یک بیماری عفونی، غیر مسری و منتقله از کنه است که توسط تکیاخته‌های آپی‌کمپلکسا از خانواده هپاتوزوئیده ایجاد می‌شود. انتقال با خوردن کنه حاوی انگل توسط گربه اتفاق می‌افتد. سپس ارگانیسم‌ها آزاد می‌شود و به سلول‌های میزبان واسط مهره‌دار حمله می‌کنند و در آنجا به صورت غیرجنسی با شیزوگونی تکثیر می‌شوند. از بیش از 340 گونه در این جنس، 3 گونه از جمله هپاتوزئون فلیس، هپاتوزئون سیلوستریس و هپاتوزئون کنیس از گربه‌های اهلی آلوده گزارش شده‌اند. اگر‌چه هپاتوزئونوزیس در طیف وسیعی از گونه‌های پستانداران ثبت شده، اما اطلاعات مربوط به گربه‌ها محدود است. از این رو هدف از این مطالعه ارائه اولین گزارش در مورد هپاتوئونوزیس در گربه‌های اهلی شش استان ایران در مناطق جغرافیایی و آب و هوایی متنوع بود. از سال 1398 تا 1401 نمونه خون 772 گربه، در همدان (53 قلاده)، کرمانشاه (85 قلاده)، تهران (295 قلاده)، یزد (52 قلاده)، کرمان (48 قلاده) و مشهد (239 قلاده) جمع‌آوری شد. DNA ژنومی از نمونه‌ها استخراج شد و با استفاده از پرایمر‌های اختصاصی جنس مورد آزمایش PCR معمولی قرار گرفت. در مجموع 29 گربه (8/3% کل جمعیت مورد مطالعه) از شهر‌های مشهد (20n=؛4/8%)، همدان (2n=؛ 8/3%)، کرمانشاه (2n=؛ 4/2%) و تهران (5n=؛ 7/1%) مثبت ارزیابی شدند. میزان آلودگی در گربه‌های ولگرد (21n=) نسبت به گربه‌های صاحبدار (8n=) به‌طور معنی‌داری بیشتر بود (001/0> P). علاوه بر این، مثبت بودن گربه‌ها با موقعیت جغرافیایی (01/0> P) اما نه با سن و جنس آن‌ها ارتباط داشت. نتایج توالی یابی به روش سنگر نشان داد که 25 گربه به هپاتوزوئون فلیس و 3 گربه به هپاتوزوئون کنیس آلوده بودند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که گربه‌های مناطق مختلف کشور در معرض آلودگی با گونه‌های هپاتوزوئون هستند. مطالعات تکمیلی جهت بررسی آلودگی گربه‌های اهلی و وحشی نواحی مختلف کشور با گونه‌های متفاوت هپاتوزوئون از جمله هپاتوزوئون سیلوستریس، و نیز بررسی کنه‌های میزبان اصلی این انگل‌ها پیشنهاد می‌شود.