زینب صادقی دهکردی

مقدمه: سگ های گله، پاسبان، شکارچی و خانگی وظایف مهمی دارند که با وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور ارتباط دارد. همانطور که می دانیم، سگ های اهلی و گله، حتی داخل سیاه چادرهای ایلات، به عنوان شریک اعضای خانواده کناری نشسته و ندرتآ حتی سر سفرۀ غذا، حاضر هستند. امروزه، سگ به عنوان دستیار نابینایان و ناتوانان، سگ های پلیس جهت مبارزه با مواد مخدر و سگ های امداد و نجات (زلزله زدگان و کوهنوردان) اهمیت دارد. در حال حاضر جمعیت ایران5/83 میلیون نفر است. سازمان های مرتبط با سلامتی و امنیت انسان مانند سازمان نظام پزشکی ایران، با تهیه برنامه های مختلف، حفظ سلامتی انسان را برعهده دارند. از طرف دیگر، برای شناسایی جمعیت سگ ها و گربه های صاحب دار، تاکنون اقدامی صورت نگرفته است. شناخت بیماری های مشترک سگ و گربه، کنترل، پیشگیری و درمان و ارتقا اطلاعات بهداشت عمومی دامپزشکی از وظایف مهم دامپزشکان است. سگ های ولگرد رها شده در محیط زیست انسان، تهدیدی برای سلامت و امنیت افراد محسوب می گردند. حمله یا نزدیک شدن سگ به انسان، به ویژه به بچه ها و افراد ضعیف، خطرساز است. مدفوع سگ با آلودگی محیط، سبب انتشار بیماری های عفونی و انگلی مانند بیماری های مشترک بین سگ و گربه و انسان می گردد. خوشبختانه در ایران مراکز نگهداری سگ های ولگرد، توسط افراد خیر و برخی سازمان های دولتی تاسیس شده است، اگر چه کافی نیست. به منظور ارتقای بهداشت عمومی دامپزشکی لازم است به نقش دامپزشکی به طور جدی توجه شود. روش کار: برای انجام این مطالعه مروری سی ساله، مقالات محققان ایرانی و غیر ایرانی، موجود در کتب و سایرپایگاهای اطلاعاتی بررسی شده است. نتایج: تحقیقات و مطالعات 30 سال گذشته در ایران(1992 تا 2022) ، انگل های مشترک انسان و گوشتخواران را به شرح زیر گزارش می دهد: از میان 23 بیماری کرمی گزارش شده در گوشتخواران ایران: توکسوکارا کتی، توکسوکارا کنیس، توکسوسکاریس لئونینا، ترماتود هتروفیس هتروفیس، سستودها: اکینوکوکوس مولتی لوکالاریس، اکینوکوکوس گرانولوزوس، اونکوسرکا لوپی، از میان 11 تک یاخته گزارش شده : ژیاردیا،کریپتوسپوریدیوم، لیشمانیا و توکسوپلاسما و بالاخره، از 25 انگل خارجی گزارش شده : سارکوپتس و کایلتیلا، کک های پولکس ایریتانس، گزنوپسیلا کئوپیس و کتنوسفالیدس، هیالوما، درماسنتور و ایکسودس و میازهای لوسیلیا سریکاتا و وولفارتیا ماگ