زینب صادقی دهکردی

چکیده: تریپانوزوما ها انگل های تک یاخته ای تاژک داری هستند که خون و بافتهای حیوانات اهلی و وحشی و انسان در مناطق مختلف دنیا را آلوده و میزبان را بیمار می کنند. این انگل ها عمدتاً توسط گزش حشرات خون خوار میزبان واسط (مانند مگس تسه تسه و ساس تریاتوما) منتقل می شوند البته در برخی گونه ها مانند تریپانوزوما اوانسی (عامل بیماری سورا حشره ی ناقل تنها نقش ناقل مکانیکی را داشته و نقشی در سیکل زندگی انگل ندارد. این تک یاخته می تواند در حیوانات مختلف مانند شتر، اسب و سگ منجر به مرگ حیوان شود البته فرم مزمن بیماری می تواند باعث کاهش عملکرد در حیوانات گردد. به تازگی مشخص شده است انگل تریپانوزوما اوانسی می تواند انسان سالم را نیز آلوده کند و لذا به عنوان یک بیماری مشترک نو پدید درنظر گرفته می شود. بیماری سورا بیش از 90 سال است که از میزبانان پستاندار مختلفی از جمله شتر، اسب، قاطر، گاومیش گزارش شده است و اندمیک محسوب می شود. از آنجا که بیماری در مناطق جغرافیایی متفاوت وجود داشته و در سالهای گذشته مواردی از بیماری در سگهای تهران و شیراز گزارش شده است هدف از مطالعه حاضر بررسی گونه های انگلهای جنس تریپانوزوما در خون سگ های مناطق مختلف کشور بود. مواد و روشها: در این مطالعه 423 نمونه خون ورید سافن یا سفالیک از سگ های 5 شهر کشور با آب و هوای مختلف شامل 141 قلاده از همدان (%33/33)، 51 قلاده کرمانشاه (%05/12)، 80 قلاده از یزد (%91/18)، 80 قلاده از آمل (%91/18) و 71 قلاده از اهواز (%78/16) جمع آوری شد. از نمونه های خون DNA ژنومیک استخراج شده و با روش PCR معمولی با پرایمرهایی که قطعه-ی ITS گونه های تریپانوزوما ی دنیای قدیم را تکثیر می کند مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های مثبت برای تریپانوزوما اوانسی با پرایمر اختصاصی Rotat برای بررسی تریپانوزوما اوانسی تیپ A مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج: آلودگی 120 سگ ( 04/29%) با تریپانوزوما اوانسی و 10 سگ (39/3%) با تریپانوزوما ویواکس شناسایی گردید. به جز یک مورد تمامی سگ های آلوده به تریپانوزوما ویواکس واجد آلودگی همزمان با تریپانوزوما اوانسی بودند. از میان 120 سگ مبتلا به سورا آلودگی 97 قلاده (39/73%) با تریپانوزوما اوانسی تیپ A تایید شد. از میان شهرهای مورد مطالعه تریپانوزوما اوانسی در همدان، کرمانشاه، یزد، آمل و اهواز و تریپانوزوما ویواکس در همدان، کرم